Kernenergie blijft moeilijk punt in Zweden
STOCKHOLM - De twee grote partijen in Zweden liggen nu zo dicht bij elkaar in de peilingen, dat twee concurrerende kandidaten niet eens meer durven zeggen dat zullen winnen. „Ik zit al 25 jaar in de politiek, maar dit heb ik nog niet meegemaakt.”
Minister Mona Sahlin is trots op de complimenten van internationale organisaties voor de Zweedse resultaten op het gebied van milieu. „De OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, EvV) prijst ons als een van de weinige landen die duurzame ontwikkeling combineren met economische groei. Daarin hebben we de afgelopen periode ook hard geïnvesteerd.”De minister voor Duurzame Ontwikkeling wijst op de resultaten op energiegebied. „De verwarming van nieuwe woonwijken brandt voor minder dan 10 procent op olie. De rest halen we uit bio-energie en vuilverbranding. Internationaal lopen we daarin voorop. Er is ook veel belangstelling voor ons beleid.”
De Zweedse regering wil dat het land in 2020 min of meer aardolievrij is in zijn energiegebruik. Minister Sahlin: „Uiteraard is niet de huisverwarming en zelfs niet de industrie het probleem, maar het transport. Toch zullen automobilisten in 2020 veel minder afhankelijk zijn van aardolie. Vandaag de dag is al 25 procent van alle nieuwe auto’s uitgerust voor groene brandstof”, zegt ze, terwijl het drukke verkeer langs het mooie regeringsgebouw raast.
Kernenergie
Internationaal is er groeiende waardering voor kernenergie als milieuvriendelijk alternatief. De sociaaldemocratische regering ziet daar echter weinig in. „Zweden heeft nog steeds een hoog percentage nucleaire stroom. Van de twaalf centrales hebben we er al twee gesloten en ook de rest moet dicht. Niet alleen omdat ze niet veilig zijn en verouderen, maar vooral omdat uranium een schaars goed is. Met de stijgende olieprijs zie je dat ook uranium duurder wordt. We willen naar energiebronnen die onuitputtelijk zijn, zoals wind. Dat vormt echter slechts 1 procent van onze consumptie.”
Een paar blokken verderop staat op een plein in de hoofdstad het conservatieve parlementslid Ewa Björling te folderen voor Moderaterna. Deze partij heeft de leiding in de zogenaamde Alliantie voor Zweden, het rechtse blok dat al voor de verkiezingen een coalitie heeft gesloten. „De overeenkomst die wij hebben gesloten is vooral op energiegebied historisch. De Centrumpartij wilde alle kerncentrales sluiten. Wij willen er graag meer bouwen. We zijn nu overeengekomen dat we het aantal voorlopig zo laten. Wat ons betreft bouwen we in de toekomst meer centrales. Kernenergie is schoon en veilig. De verwerking van radioactief afval is momenteel ook sterk in ontwikkeling.”
Björling is minder ambitieus dan de sociaaldemocraten om aardolievrij te worden in energiegebruik. „Windmolens kunnen natuurlijk nooit het huidige niveau vervangen. Bio-energie mogelijk wel. Daarom willen we ook meer geld besteden aan onderzoek op dat punt.”
Leunen
Volgens minister Sahlin is de werkloosheid het „belangrijkste punt” in de verkiezingen. „Die is absoluut te hoog. Juist de laatste tijd zien we het aantal banen groeien. Onze economie is sterker dan de meeste andere in de Europese Unie. Maar dat is nog te weinig om achterover te leunen. Vooral langdurig werklozen komen nog moeilijk aan het werk.”
Ook voor de conservatieven is werkgelegenheid het hoofdonderwerp. Maar ze hebben nog drie andere speerpunten. „Wij willen investeren in het onderwijs, zodat de uitval van leerlingen daalt. Ook streven we naar betere dienstverlening in de gezondheidszorg. De regering heeft private klinieken verboden. Terwijl die juist kunnen helpen om de lange wachtlijsten van soms bijna een jaar terug te dringen. Ten slotte willen we de criminaliteit terugdringen.”
Het linkse blok van de regering en het rechtse blok liggen nek aan nek in de kiezersgunst. Björling wil niet zeggen of zij voor haar partij kandidaat is voor een ministerspost. „De verdeling van de posten hangt ook af van het percentage van de stemmen voor de partijen. Het enige wat we weten is dat Fredrik Reinfeldt premier wordt als onze Alliantie wint.”
Voor minister Sahlin beloven de peilingen weinig goeds, zo geeft ze toe. „Ik zit al 25 jaar in de politiek, maar ik heb nog niet meegemaakt dat de marges zo klein waren. Het nieuwe parlement komt voor het eerst samen op 3 oktober. Dan is er meestal ook de regeringsverklaring van de nieuwe ploeg. Als we het niet redden, heb ik in elk geval drie weken om mijn spullen te pakken.”