Vol verbazing zien medewerkers van metaalrecyclingbedrijf Van Uffelen in Apeldoorn hoe een ’verzamelaar’ drie bronzen mannenhoofden, een bronzen vrouwenborst en een bronzen ruiter te paard komt inleveren.Met de regelmaat van de klok maken politievoorlichters melding van vermissing van een partij metaal. Onbekenden gaan er met honderden meters vangrails vandoor. Waterzuiveringsinstallaties doen aangifte van diefstal van afsluitdeksels. Bouwbedrijven melden de verdwijning van koperen leidingen uit nieuwbouwprojecten.

Op Schiphol drukken bagagemedewerkers honderden aluminium laadvloeren van vliegtuigen achterover. Bij een gemaal in Zutphen is zo’n 70 meter lange roestvrijstalen leuning ontvreemd, terwijl de politie in het Gelderse Ulft een man heeft aangehouden die een complete stuw had gestript. Van de Martinitoren in Groningen zijn vorige week bliksemafleiders gestolen.

Uit alle delen van het land komen meldingen van diefstal van koperen voorwerpen. Bij recyclingsbedrijven zouden complete vrachtwagens met opleggers worden meegenomen.

Criminelen slaan graag een slaatje uit de recordprijzen voor metalen en met name koper. Vlak voor de zomer noteerde de London Metal Exchange (LME), de termijnmarkt voor non-ferrometalen, de hoogste prijs sinds het koper in 1870 een notering kreeg. Het afgelopen jaar is de koperprijs verdubbeld naar zo’n 6 euro per kilo. Op dit moment schommelt de prijs rond de 4,5 euro. Koper wordt al het nieuwe goud genoemd.

Oorzaak is een daling van de wereldvoorraden en de enorme vraag uit China. Dit land kan niet in zijn eigen koperbehoefte voorzien. Vorig jaar groeide de vraag daar met bijna 10 procent. Bovendien herstellen de economieën in de VS en Europa zich. Koper wordt veel gebruikt in de auto-industrie, de telecommunicatie en de woningbouw.

Koper is letterlijk roofgoed geworden. Voor de politie in Groningen is de maat vol. Het korps zet een vijfkoppig koperteam op de zaak. „We willen deze vorm van criminaliteit een halt toeroepen”, licht politievoorlichter Marleen Hanenberg toe. De agenten controleren de administratie van metaalhandelaren en checken het aanbod aan de bedrijfspoort.

De politie zoekt de daders niet alleen voor diefstal, maar ook voor het veroorzaken van gevaar bij gebouwen en de eventueel aanwezige personen. „Onlangs is de bliksemafleider van een ziekenhuis in Groningen gestolen. Dat levert extra gevaar op voor de mensen in zo’n gebouw.” Voor het veroorzaken van gevaar staat op grond van artikel 170 van het Wetboek van Strafrecht een celstraf van maximaal vijftien jaar.

De Groningers hebben geen zicht op de omvang van het probleem. Volgens de politie is het een landelijk fenomeen. „We hebben de indruk dat het losstaande incidenten zijn. Er zit waarschijnlijk niet een bende achter.” In Groningen zijn enkele aanhoudingen verricht. „Dat zijn vooral veelplegers en kruimeldieven.” De politie vindt het ernstig genoeg om er vijf man op te zetten. „De diefstallen zijn de gedupeerden een doorn in het oog.”

De beschuldigende vinger wijst ook in de richting van metaalhandelaren en -opkopers. Deze bedrijven zouden nog wel eens een oogje toeknijpen bij partijen koper met onduidelijke herkomst. De Metaal Recycling Federatie (MRF) erkent dat op „kleine schaal” partijen van eigenaar zijn veranderd. „Wij betreuren deze incidenten”, verklaart MRF-woordvoerder H. A. Voskamp.

De aangesloten leden van de MRF hanteren een gedragscode om uitwassen te voorkomen. „Essentieel is de selectie aan de poort”, aldus Voskamp. „Onbekende aanbieders moeten worden geregistreerd, naam en adresgegevens gecontroleerd en in geval van twijfel moet legitimatie worden gevraagd.”

De MRF heeft een meldpunt geopend, waar diefstal van partijen kunnen worden gemeld. „Hiermee proberen we gestolen goederen zo snel mogelijk te lokaliseren.” De federatie van metaalbedrijven roept politie, FIOD en milieucontroleurs ertoe op meer aandacht te besteden aan illegale handel.

De publiciteit rond de koperdiefstallen zet anderen weer op het spoor. Voorlopig is daarom geen einde aan de hausse aan diefstallen te verwachten.