De LRA is berucht vanwege het uitermate ruwe gedrag van zijn militieleden. De rebellen ontvoerden naar schatting 25.000 kinderen om hen in te zetten in een guerrillaoorlog tegen het bewind van de Ugandese president Museveni. Ze staken dorpen in brand en sneden lichaamsdelen als lippen, oren en neus af van dorpelingen of onwillige soldaten. Kinderen moesten ouders en vriendjes vermoorden „om hen te harden.”Het resultaat van de jarenlange terreur is dat ruim 1,5 miljoen burgers in vluchtelingenkampen leven, wat neerkomt op 90 procent van de inwoners van Noord-Uganda. Plattelandskinderen trekken ’s avonds naar de stad om daar in opvangkampen de nacht door te brengen om te voorkomen dat ze ’s nachts bij een kidnapactie van de LRA worden opgepakt.

Tot voor kort liet LRA-leider Joseph Kony (1960) zich nooit zien. Met zijn troepen bivakkeerde hij diep in de bossen van Uganda, Zuid-Sudan en Congo. Kony richtte de LRA in 1988 op, kort nadat de huidige president Museveni van Uganda in 1986 de macht had overgenomen van de Noord-Ugandese Milton Obote.

De beweging kon inspelen op een diepgeworteld wantrouwen tussen het zuiden en noorden van Uganda. Al vanaf de onafhankelijkheid in 1962 staan de landsdelen vijandig tegenover elkaar. Tot ergernis van veel zuiderlingen leverde het noorden de belangrijkste politici, waarop de zuiderling Museveni de macht greep.

Sindsdien voelt het noorden zich achtergesteld. Veel noordelingen zeggen zich meer verwant te voelen met Zuid-Sudan dan met hun eigen land. Zij zien afscheiding van het zuiden en aansluiting bij Zuid-Sudan als een reële optie.

De LRA vormde een voortzetting van de in 1986 opgerichte Beweging van de Heilige Geest van priesteres Alice Auma. Zij beweerde dat de ”christelijke geest Lakwena” haar instrueerde om het kwaad (Museveni) te bestrijden. Hoewel Auma haar strijders immuniteit voor kogels beloofde, werd de groepering al in 1987 door het regeringsleger geminimaliseerd. Auma vluchtte naar Kenia en Kony, die een neef zegt te zijn van de priesteres, nam het stokje over.

Ook Kony beweert in regelrecht contact te staan met de geesten en in het bijzonder de Heilige Geest. Hij verplicht de strijders van zijn occulte beweging veel te lezen in de Bijbel. Hij wist zijn milities zo te hersenspoelen dat veel bevrijde kindsoldaten hem nog altijd zien als een man van God. Zijn soldaten doen soms slechte dingen, maar Kony is goed, redeneren ze. Kony maakte nooit duidelijk wat hem nu precies voor ogen stond na een overwinning op Museveni.

Vanaf het begin van de jaren ’90 zijn er pogingen gedaan om tot een vredesakkoord te komen tussen regering en LRA, maar die liepen op niets uit. Besprekingen die eind jaren ’90 op het programma stonden, gingen niet door toen een belangrijke LRA-onderhandelaar opeens met de noorderzon vertrok, met het nodige donorgeld in zijn zakken.

De Nederlandse tak van vredesbeweging Pax Christi heeft de afgelopen acht jaar een faciliterende rol gespeeld in de onderhandelingen. In de herfst van 2005 vroegen kerkleiders uit Noord-Uganda en Zuid-Sudan op een conferentie aan Pax Christi om opnieuw te proberen de partijen om de tafel te krijgen. De beweging startte besprekingen met de regeringen van Zuid-Sudan, Uganda en de LRA, met als resultaat dat er op 14 juli begonnen kon worden met de onderhandelingen.

De vredesbeweging was gedurende de besprekingen voorzitter van de onderzoeksgroep die de agenda opstelde en in de onderhandelingen adviseerde. Naast drie medewerkers van Pax Christi hadden twee Afrikaanse deskundigen in de commissie zitting.

Volgens Jan Heerkens van Pax Christi zal de beweging ook bij de verdere besprekingen een coördinerende rol blijven spelen. Een belangrijke opdracht die er nog ligt is om tot overeenstemming te komen met het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag, dat een arrestatiebevel voor Kony heeft lopen. In het huidige verdrag is Kony door Museveni amnestie beloofd, terwijl Uganda het ICC geratificeerd heeft. Dat betekent dat het land arrestatieplicht heeft.

Pax Christi is echter hoopvol gestemd over het verdrag. „We hebben een punt bereikt waarop we niet meer terug kunnen. Het is nu een kwestie van uitwerken van technische details”, liet onderhandelaar Simon Simonse van de vredesbeweging weten. Daarmee zou een einde komen aan bijna twintig jaar verwoestende oorlog zonder duidelijk doel.