Vanaf nu valt de ijzige rotsklomp aan de rand van ons zonnestelsel onder de dwergplaneten. De eerdere suggestie van de Internationale Astronomische Unie (IAU) dat Pluto het hoofd zou worden van een nieuwe categorie planeten -de zogenaamde plutonen- is daarmee van de baan.Vorige week presenteerde een door de IAU ingestelde werkgroep hun nieuwe definitie van een planeet. In dat voorstel zou de in 1930 ontdekte Pluto planeet blijven. Het gevolg zou zijn dat ook tientallen andere bolvormige objecten in het zonnestelsel die status zouden krijgen. Een ruime meerderheid van de aanwezige sterrenkundigen, die sinds vorige week maandag het congres van de IAU in Praag bijwonen, stemde donderdag echter tegen.

Volgens de nu aangenomen definitie is een planeet een bolvormig object dat in een baan om de zon draait waarin verder geen andere grote objecten voorkomen. Pluto valt daarmee buiten de boot, omdat zijn baan de reuzenplaneet Neptunus kruist. Daarnaast zwerven in de buurt van Pluto talloze andere rotsklompen rond. Onder andere de in 2003 ontdekte ”Xena”, die met een middellijn van ongeveer 2400 kilometer zelfs nog een fractie groter is dan Pluto.

Objecten die niet op alle punten voldoen aan de opgestelde planeetdefinitie, heten vanaf nu dwergplaneten. Daarmee komt het aantal planeten, net als voor de ontdekking van Pluto in 1930, weer op acht - Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.

Niet iedereen is blij met de nieuwe regels. Pluto is in de loop der jaren een beetje de knuffelplaneet van het publiek -en ook van een grote groep astronomen- geworden. „Het geeft een weemoedig gevoel”, aldus prof. Iwan Williams, voorzitter van de werkgroep die de afgelopen maanden aan het voorstel heeft gewerkt. Toch overwint bij hem de nuchterheid. „Aan het eind van de dag hebben we ons zonnestelsel beschreven zoals het werkelijk is. Niet zoals wij het graag zouden zien.”

De planeetstatus van Pluto is al tientallen jaren omstreden. Zeker de laatste jaren, nu astronomen keer op keer Plutoachtige objecten ontdekken aan de rand van het zonnestelsel, buiten de baan van Neptunus.

Pluto heeft een middellijn van ruim 2300 kilometer en doet er 248 jaar over om eenmaal rond de zon te draaien. Daarmee is de dwergplaneet nog een stuk kleiner dan ’onze’ maan, die een diameter van 3500 kilometer heeft.