Bewoners Gazastrook maken zich op voor langdurig beleg
RAFAH (AP) - Israëlische gevechtsvliegtuigen hebben woensdag het noorden en zuiden van Gaza gebombardeerd terwijl duizenden Israëlische soldaten onder dekking van tanks en vliegtuigen het gebied binnentrokken voor een strafexpeditie die Palestijnse extremisten ertoe moet bewegen een Israëlische soldaat vrij te laten die zij zondag hebben ontvoerd. De Palestijnse premier Mahmoud Abbas veroordeelde de inval als collectieve straf en misdaad tegen de menselijkheid.
In de eerste aanvalsgolf werden ’s morgens vroeg drie bruggen en de enige elektriciteitscentrale van de Gazastrook onder vuur genomen. Zo’n 65 procent van het gebied zat zonder stroom een omdat ook waterpompen op elektriciteit werken wordt gevreesd voor ernstige ontwrichting van het leven van de bewoners. Later op de dag werd de luchthaven, bij Rafah, onder vuur genomen en vervolgens door Israëlische militairen bezet. In Rafah werd een schuur gebombardeerd waar raketten werden gemaakt en opgeslagen. Israëlische gevechtsvliegtuigen hebben woensdag ook trainingskampen van de Hamas in de Gazastrook aangevallen, hebben Palestijnse ooggetuigen gemeld. Het Israëlische leger zei raketten op open terrein te hebben afgeschoten, om de extremisten te intimideren die de Israëlische militair gegijzeld houden.In het noorden van de Gazastrook maakten de bewoners zich op voor een langdurig beleg door voedsel, batterijen voor radio’s en kaarsen in te slaan. In het zuiden, waar het offensief werd gelanceerd, had iedereen zich in huis verschanst en was het doodstil in de normaal zo levendige straten.
De Amerikaanse regering heeft de Israëlische aanvallen op burgerdoelen zoals de elektriciteitscentrale woensdag niet veroordeeld, maar Israël wel opgeroepen onschuldige burgers te sparen en onnodige vernietiging van Palestijns bezit en de infrastructuur in de Gazastrook te voorkomen. De regering van president George Bush maande de Hamas de gegijzelde militair te laten gaan.
De Israëlische premier Ehud Olmert heeft gezegd dat Israël zo nodig tot ’extreme actie’ zal overgaan om de zondag ontvoerde korporaal Gilad Shalit veilig thuis te brengen. Hij herhaalde dat er niet zal worden onderhandeld met de ontvoerders. De Israëlische minister van justitie, Haim Ramon, zei te geloven dat de diplomatieke mogelijkheden zijn uitgeput. ’We hebben het een kans gegeven hoewel we er niet veel hoop op hadden.’
De Palestijnse Volksverzetscomités, die ook betrokken waren bij de ontvoering van Shalit, hebben gezegd ook de 18-jarige kolonist Eliahu Asheri te hebben ontvoerd op de Westelijke Jordaanoever. Leden van de Al-Aqsa Martelarenbrigades in de Gazastrook hebben woensdag bovendien beweerd een derde Israëliër gevangen te houden. Een 62-jarige man uit de centraal gelegen Israëlische stad Rishon Lezion zou maandag zijn ontvoerd. De politie heeft bevestigd dat een 62-jarige man uit die stad sinds maandag wordt vermist, maar verschafte verder geen details.
Zo’n dertig Israëlische legerjeeps omsingelden woensdagavond een gebouw in Ramallah op de Westoever, maar onbekend is of deze operatie verband hield met de ontvoering van Asheri. Het leger verrichte enkele arrestaties en was weer snel verdwenen. Volgens de Israëlische media zijn drie veronderstelde strijders ondervraagd, maar na korte tijd weer vrijgelaten.
Een Hamas-functionaris in Damascus, Moussa Abu Marzouk, zei dat het Israëlische offensief het leven van de ontvoerde militair in gevaar kan brengen, omdat die zich bevindt temidden van de ’verzetsstrijders’ tegen wie het offensief is gericht. ’Gaza is een klein gebied’, zei Marzouk, de plaatsvervanger van politiek leider Khaled Mashaal. Degenen die Shalit vasthouden willen hem ruilen voor Palestijnse gevangenen en zullen hem goed behandelen, zei hij. ’Onze moraal en godsdienst schrijven dat voor.’
Marzouk zei dat verscheidene Arabische landen er bij de Hamas op aandringen een politieke oplossing te vinden. De Hamas is daar niet tegen, zei hij, maar dan zou Israël moeten instemmen met Egyptische bemiddeling. Vier Israëlische gevechtsvliegtuigen vlogen woensdagochtend laag over een verblijf van de Syrische president Bashar Assad in de kustplaats Latakia heen, om hem duidelijk te maken dat Israël wenst dat ook hij zich inzet om Shalit vrij te krijgen.
De Palestijnse Hamas-regering heeft woensdag aangedrongen op een gevangenenruil met Israël, omdat de Israëlische invasie er volgens haar niet voor zal zorgen dat Shalit vrijkomt. In een verklaring van het ministerie van informatie wordt het plegen van een ruil een logische gang van zaken genoemd. ’Voorgaande Israëlische regeringen hebben uitwisselingen gedaan met Hezbollah en de PLO, en dit is wat andere landen doen in conflictsituaties’, aldus de verklaring. De ontvoerders hebben de vrijlating van alle vrouwen en kinderen uit Israëlische gevangenissen geëist in ruil voor Shalit. Tot nu toe had de Hamas-regering geen standpunt ingenomen.
De Europese Unie drong er bij zowel Israël als de Palestijnen op aan ’van de rand weg te stappen’ en een diplomatieke oplossing van de ontvoeringscrisis mogelijk te maken ’voordat dit een crisis wordt die geen van beide meer kan beheersen’. De Palestijnse extremisten moeten ogenblikkelijk de ontvoerde militair vrijlaten, aldus de door eurocommissaris voor buitenlandse betrekkingen Benita Ferrero-Waldner opgestelde verklaring. Door hem vast te houden maken zij de dingen alleen maar erger voor de Palestijnse bevolking.
Israël moet voorzichtig te werk gaan, zei Ferrero-Waldner, en de diplomatie een kans geven. Ze zei zich bezorgd te maken over de humanitaire situatie in de Gazastrook. Ook ziekenhuizen zitten zonder stroom na de beschieting van de elektriciteitscentrale.
Andere Europese landen, waaronder EU-voorzitter Oostenrijk, riepen eveneens op tot bezinning en eisten dat de Israëlische militair onmiddellijk zou worden vrijgelaten. De Franse minister van buitenlandse zaken Philippe Douste-Blazy veroordeelde het gebruik van geweld aan beide kanten en pleitte voor hervatting van de diplomatieke inspanningen om Shalit vrij te krijgen, waar ook Frankrijk aan heeft deelgenomen. Hij wees ook op het belang van het Palestijnse plan waarover de Hamas en Fatah dinsdag overeenstemming meldden. Door de ontvoeringscrisis heeft het plan, dat indirecte erkenning van Israël door de Hamas zou behelzen, nauwelijks aandacht gekregen. Douste-Blazy zei nog steeds te geloven dat het mogelijk is het vredesproces weer op te starten en dat het plan daar misschien een goede aanzet toe kan zijn.
De Duitse regering zei dat de ervaring heeft geleerd dat geweld geen middel is om de problemen van het Midden-Oosten op te lossen. Japan liet weten dat een bezoek dat premier Junichiro Koizumi volgende maand aan Israël en de Palestijnse gebieden zou brengen, door de escalatie op losse schroeven is komen te staan.