Dinsdag, op de laatste dag van de termijn, concludeerde de minister dat Ayaan de naam Ali rechtmatig mocht gebruiken en dus eigenlijk nooit heeft gelogen.De bewindsvrouw herzag daarmee haar standpunt dat haar partijgenote nooit het Nederlanderschap had verkregen. Voorwaarde was wel dat Hirsi Ali publiekelijk haar uitlatingen over leugens zou betreuren.

In de verklaring stelt de voormalige Somalische dat ze de minister op het verkeerde been heeft gezet. Ook verklaart ze begrip te hebben voor de snelle handelwijze van Verdonk vorige maand. De bewindsvrouw vindt dat Hirsi Ali de affaire rond haar naturalisatie helemaal aan zichzelf te wijten heeft.

Hirsi Ali ging daar niet op in, maar liet in het RTL Nieuws weten dat het een politiek compromis was. „Als ik de verklaring zou ondertekenen, dan zou het hele probleem opgelost zijn. Ik wil verder met mijn leven. Als ik niet zou ondertekenen, zou de boel nog langer duren", zei ze vanuit de Verenigde Staten. In het NOS Journaal was ze blij dat ze haar Nederlandse paspoort behoudt en zei ze dat ze onder tijdsdruk stond om de kwestie op te lossen.

Ingewijden stelden dat het ministerie Ayaans verklaring heeft opgesteld, maar advocate Böhler van Hirsi Ali ging daar niet op in. Wel zei ze „dat de verklaring niet ons idee was". Ook betwijfelt de advocate of Verdonk zonder die verklaring dinsdag het besluit zou hebben genomen over het behoud van het Nederlanderschap. Juridisch gezien was de verklaring niet noodzakelijk.

Verdonk toonde zich eerder op de dag blij met de verklaring van Ayaan, die ze deels als excuus opvat. Volgens de minister was er geen sprake van een gedwongen verklaring en is Hirsi Ali ook niet onder druk gezet. Wel vond Verdonk dat Hirsi Ali uitleg verschuldigd was, omdat de hele kwestie is ontstaan na haar uitlatingen in het tv–programma Zembla. Daarom had de minister haar gevraagd mede te delen wat ze van de zaak vond. De verklaring is vervolgens in overleg met de advocaten van Hirsi Ali tot stand gekomen.

De Tweede Kamer was dinsdag opgelucht en tevreden dat Hirsi Ali haar paspoort behoudt. Alle fracties, op de LPF na, hadden de heroverweging in een fel debat op 16 mei afgedwongen. Ook het kabinet viel over Verdonk heen. Het snelle besluit zorgde ook in het buitenland voor ophef. Daar geniet de VVD–politica grote bekendheid als criticaster van de politieke islam en voorvechtster van de emancipatie van moslimvrouwen.

Woensdag volgt een spoeddebat over de affaire, aangevraagd door GroenLinks. De coalitiepartijen CDA, VVD en D66 zwakten dinsdag hun eerdere verontwaardiging al af. De oppositie wil het wel stevig aanpakken want ze ziet haar gelijk bevestigd dat het eerdere besluit van Verdonk te snel en onzorgvuldig was. Het is nog niet duidelijk of er een motie van wantrouwen komt. Ook wil GroenLinks opheldering over de bijna zestig zaken van identiteitsfraude.

Volgens Böhler is er in het geval van haar cliënte geen sprake van leugens en fraude, omdat Ayaan bevoegd was de naam Ali te gebruiken. Deze naam had een grootvader ooit enige tijd gebruikt. De broer en schoonzus van Ayaan hebben dat als getuigen verklaard omdat er geen register is, schrijft Verdonk.

Een aantal mensen heeft ten onrechte verteld dat Ayaan niet de naam Ali had mogen gebruiken. „Dit verklaart waarom Ayaan in het verleden heeft gezegd dat zij over haar identiteit heeft gelogen en eigenlijk Magan heet", zei Böhler. In Somalië is het gewoon om verschillende achternamen te voeren. De advocate meldde dat zij de minister hierover al op 1 juni opheldering had verschaft. Ze noemt het aanvankelijke besluit van Verdonk „een juridische dwaling".