Spanning Midden-Oosten neemt toe
JERUZALEM (ANP) - Een nieuwe golf van geweld dreigt los te barsten in het Midden-Oosten. De militante Palestijnse beweging Hamas is opnieuw begonnen Israël met raketten te bestoken en dreigt met zelfmoordaanslagen.
Israël op zijn beurt zegt niet terug te deinzen voor liquidaties van Hamas-kopstukken. De Hamas-regering staat lijnrecht tegenover de Palestijnse president Mahmoud Abbas en dreigt met intern Palestijns geweld.Directe aanleiding voor de toename van geweld is de Israëlische aanval op een Palestijns strand vrijdag, waardoor zeven Palestijnse burgers uit één gezin om het leven kwamen. Hamas zegde onmiddellijk het staakt-het-vuren op, waaraan het zich naar eigen zeggen zestien maanden had gehouden, en hervatte de raketbeschietingen op Israëlisch grondgebied.
De Israëlische premier Ehud Olmert zei zondag dat hij de burgerslachtoffers op het strand betreurt en beloofde een diepgaand onderzoek. De beelden van het bombardement hebben in Israël veel beroering veroorzaakt. Daarop is te zien hoe het tienjarige meisje Huda zich werpt op het stoffelijk overschot van haar vader, die evenals haar moeder en drie broertjes en zusjes om het leven is gekomen.
Ook internationaal is de aanval op het strand vol Palestijnse burgers scherp veroordeeld. Secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties zei „zeer geschokt” te zijn en wees Israël op de internationale plicht bij gewapende conflicten burgerslachtoffers te voorkomen.
Abbas kondigde drie dagen van nationale rouw aan en repte van „banditisme” van de joodse staat. De Palestijnse premier Ismail Haniyah schaarde de aanval op strandgangers onder „oorlogsmisdaden”.
Het Hamas-dreigement opnieuw zelfmoordaanslagen uit te voeren, werd meteen beantwoord door de Israëlische minister van Defensie, Amir Peretz. „Niemand die een gevaar vormt voor Israëliërs, kan een verzekering op zijn naam afsluiten”, waarschuwde Peretz voor aanslagen op vooraanstaande leden van Hamas.
De scherpe verdeeldheid tussen de Palestijnse politieke facties werd afgelopen weekeinde verder onderstreept. Abbas kondigde aan dat hij het omstreden referendum over de impliciete erkenning van Israël op 26 juli wil laten houden. Een Hamas-woordvoerder veroordeelde het decreet van Abbas als „een poging tot staatsgreep tegen de regering” en waarschuwde voor „gevaarlijke consequenties die hieruit kunnen voortvloeien”.
Haniyah en Abbas ontmoetten elkaar zaterdagavond, waarbij de Palestijnse president de premier een ultimatum zou hebben gesteld. Hamas moet de impliciete erkenning van Israël accepteren, of anders wordt het plan voorgelegd aan het Palestijnse volk.
Het plan is opgesteld door Palestijnen uit verscheidene gewapende facties die in Israëlische gevangenissen zitten. Het document roept op tot een regering van nationale eenheid, een eind aan de aanslagen in Israël en de stichting van een Palestijnse staat in het gebied dat in 1967 door Israël werd veroverd, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad. De Hamas-gevangenen die aan het plan hebben meegewerkt, trokken hun steun echter zondag weer in.
Hamas is fel gekant tegen het document, omdat de partij officeel de vernietiging van de staat Israël nastreeft.
Het Palestijnse parlement komt maandag in een spoedzitting bijeen om te bekijken of Abbas wel de bevoegdheid heeft om een referendum uit te schrijven.
De Israëlische premier Ehud Olmert is zondag in Groot-Brittannië aangekomen voor zijn geplande rondreis langs Europese leiders. Maandag heeft Olmert een ontmoeting met zijn Britse ambtgenoot Tony Blair en daarna vliegt hij naar Parijs voor een gesprek met de Franse president Jacques Chirac. Op de agenda staat in ieder geval Olmerts plan om voor het eind van zijn ambtstermijn de definitieve grenzen van Israël vast te stellen en waarschijnlijk ook de controverse rond het Iraanse atoomprogramma.
Olmert zoekt internationaal steun voor zijn plan om Israëlische militairen en kolonisten terug te trekken uit grote delen van de Westelijke Jordaanoever en vervolgens een definitieve grens met de Palestijnse gebieden te bepalen. De premier heeft dit plan reeds uitgelegd in Washington, Egypte en Jordanië, maar kreeg steeds te horen dat hij eerst zou moeten proberen met de Palestijnen te onderhandelen alvorens unilateraal op te treden. Olmert heeft de Palestijnen tot het eind van het jaar gegeven voor een vredesakkoord en als dat niet lukt gaat Israël eigenhandig aan de slag.
De verwachting is ook dat Olmert met Blair en Chirac over het Iraanse atoomprogramma zal spreken. Iran staat onder grote internationale druk zijn uraniumverrijkingsprogramma op te schorten omdat wordt gevreesd dat Iran werkt aan een atoombom. De Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad heeft gezegd Israël van de kaart te willen vegen en voor Olmert staat buiten kijf dat Israël niet zal toestaan dat Ahmadinejad de beschikking krijgt over een dergelijk wapen.