Gusmao roept op tot kalmte
DILI - De Oost-Timorese president Xanana Gusmao heeft de bevolking maandag opgeroepen tot kalmte, na een week van geweld dat aan zeker 27 mensen het leven heeft gekost. Hij onderbrak een spoedzitting van het kabinet om betogers toe te spreken die het aftreden eisten van premier Mari Alkatiri.
„De situatie is nu beter. Wij blijven erover praten”, zei Gusmao, die de betogers maande naar huis te gaan en te stoppen met het geweld.Premier Alkatiri werd door Australische militairen naar het kabinetsberaad geëscorteerd. Volgens de premier is het geweld, dat tweedracht heeft gezaaid in het kleine leger en verdeeldheid aan het licht heeft gebracht in de regering, een complot om hem uit het zadel te wippen.
De opstandige militairen die het geweld hebben ontketend, willen met de regering praten over vrede. Een gezant van rebellenleider majoor Agosto De Araujo vloog zondag in een Australische legerhelikopter naar de hoofdstad Dili voor een onderhoud met Gusmao, de held van de Oost-Timorese onafhankelijkheidsstrijd. De Araujo zei dat zijn troepen die in de heuvels bij Dili liggen, niet van plan zijn de hoofdstad aan te vallen. In een telefoongesprek met het persbureau Associated Press zei De Araujo elk moment bereid te zijn terug te keren naar de onderhandelingstafel.
In het grootste deel van Dili was het maandag rustig, maar sporadisch werden nog branden gesticht. De afgelopen dagen zijn tienduizenden inwoners de hoofdstad ontvlucht. De aanvankelijk wat timide opererende Australiërs treden nu harder op tegen bendes die de bevolking terroriseerden.
De internationale troepenmacht heeft de bendes die het land de afgelopen dagen terroriseerden, inmiddels ontwapend. Ook de rebellerende politie in de heuvels buiten de Oost-Timorese hoofdstad Dili heeft de wapens ingeleverd, zei de Australische bevelhebber van de internationale troepen maandag.
De ontwapening is bereikt zonder dat de troepen een schot hebben hoeven lossen. „Er zijn geen vuurgevechten meer geweest in de buitenwijken van de stad sinds zondagmiddag, mensen zijn buiten, er is veel meer verkeer op straat. We zien goede tekenen”, zei de Australiër Mick Slater.
De opstandige agenten meldden zich op speciale plaatsen en leverden vrijwillig hun wapens in. De militairen uit Australië, Maleisië en Nieuw Zeeland ondervonden ook geen weerstand toen ze de wapens van bendeleden innamen. Er zijn geen arrestaties verricht.
De Australische eenheden kregen meer armslag nadat de Australische minister van Defensie Brendan Nelson had gezegd dat de Oost-Timorese regering de benodigde bevoegdheden moest verlenen om het geweld, waarbij bendes elkaar met knuppels en kapmessen te lijf gingen, te bedwingen.
De Verenigde Naties hebben honderden medewerkers uit Oost-Timor geëvacueerd. De speciale VN-gezant voor Oost-Timor, Sukehiro Hasegawa, zei op het vliegveld van Dili dat meer vredestroepen nodig zijn om de orde in het land te handhaven. China haalde maandag met twee chartervliegtuigen 242 Chinezen op uit Dili. Eerder waren al 200 Chinese staatsburgers op eigen gelegenheid uit Oost-Timor vertrokken.