Omstreden Drieklovendam in Yangtze–rivier voltooid
RIJSWIJK (ANP) – Met vereende krachten wordt in China in de rivier de Yangtze (Jangtsekiang) de laatste hand gelegd aan de Drieklovendam, ’s wereld grootste waterkrachtcentrale.
Als zaterdag het laatste beton wordt gestort voor de stuwdam, is de ’Chinese Muur’ in de Yangtze–rivier na dertien jaar noeste arbeid eindelijk klaar. Maar dan nog duurt het twee jaar voordat alle 26 generatoren zijn gebouwd die nodig zijn. Als de waterkrachtcentrale in 2009 helemaal is voltooid, moet ze jaarlijks 85 miljard kilowattuur leveren. China heeft een van de snelst groeiende economieën en heeft steeds meer stroom nodig.Terwijl duizenden arbeiders nog bezig waren met het afbouwen van de dam, leverde de waterkrachtcentrale in 2003 al de eerste stroom, nadat er een stuwmeer was aangelegd. Vorig jaar leverde de centrale van de Drieklovendam, al de helft van de voorziene hoeveelheid elektriciteit.
Een belangrijk voordeel van de 2300 meter lange en 181 meter hoge dam is dat hiermee een van de gevaarlijkste rivieren is getemd. De Yangtze–rivier, een van de langste ter wereld, was vroeger berucht wegens de gevaarlijke stromingen bij de klippen in het ravijn van de Drie Kloven.
De afgelopen decennia is al een groot aantal rotsen opgeblazen om de rivier bij de Drie Kloven bevaarbaar te maken. Door het stuwmeer, met een lengte van 630 kilometer dat door de dam is ontstaan, kunnen nu schepen van 10.000 ton tot diep in het binnenland van China komen. Daarnaast is de stuwdam ook bedoeld om overstromingen te voorkomen.
Hoewel de feestelijkheden zaterdag naar verwachting sober zijn, wordt de Drieklovendam nu al beschouwd als nationale trots van het zich snel ontwikkelende land. Evenals de Chinese Muur is de dam een van de weinige door mensenhanden gemaakte bouwwerken die vanuit de ruimte zichtbaar zijn. „Het is indrukwekkend. De meeste Chinezen zijn trotser op de stuwdam dan op het bemande ruimtevaartprogramma van China, omdat dit een grote verandering in hun leven kan betekenen", aldus een enthousiaste student over de dam die al een dikke 22 miljard dollar heeft gekost.
De Drieklovendam wordt nu al beschouwd als een van de grootste bouwprojecten van de 21e eeuw. De Chinese overheid verwacht dat het project een grote toeristische attractie wordt die zich kan meten met de beroemde Chinese Muur. De plaats waar de Yangtze zich door de canyon bij de Drie Kloven perst, was altijd al een indrukwekkende attractie voor toeristen. Hoewel critici menen dat veel van de geroemde mystiek van de Drie Kloven verloren gaat, hopen de autoriteiten dat de toeristen blijven komen.
Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn in de door talloze schilders afgebeelde Drie Kloven. Milieugroepen hebben veel kritiek op het project. Wegens de aanleg van het stuwmeer verdwenen honderdduizenden hectares vruchtbare landbouwgrond onder water. Hierdoor verloren arme etnische minderheden zoals de Zang en Bai hun bronnen van bestaan. In totaal moesten meer dan 1,2 miljoen mensen huis en haard verlaten om ruimte te maken voor het stuwmeer. Hun dorpen liggen nu bijna 175 meter onder water. In totaal zijn honderden steden en dorpen onder water komen te staan.
Dit jaar moeten nog eens 300.000 mensen verkassen als het water verder stijgt. Ook honderden fabrieken komen onder water te staan, hetgeen schadelijk is voor het milieu. Enkele historische bouwwerken, waaronder de Zhan Fei–tempel uit de Song–dynastie (960 – 1279) zijn afgebroken en elders weer opgebouwd.
Critici wijzen echter ook op de kwetsbaarheid van de gigantische dam. Zo zouden de gevolgen niet te overzien zijn als de dam bezwijkt door een aardbeving en er een muur van water naar beneden komt. De dam is daarom zo gebouwd dat die bestand is tegen een aardbeving met een kracht van 7 op de schaal van Richter.
De Chinese autoriteiten zijn zich ook bewust dat de dam een geliefd doelwit kan zijn voor terroristische aanslagen. Speciale zwaarbewapende antiterreureenheden voorzien van boten moeten de stuwdam beschermen tegen onverlaten die de dam willen opblazen. Amerikaanse militaire deskundigen merkten op dat de dam een mogelijk doelwit kan zijn voor Taiwan als het tot een oorlog komt met China. Alleen al door het dreigen met een aanval op de dam zou het veel zwakkere Taiwan het veel sterkere China in toom kunnen houden en een militaire aanval op de afvallige provincie kunnen verhinderen. Maar Chinese generaals liggen hier niet wakker van. Ze wijzen erop dat de dam, nabij de stad Yichang, duizend kilometer landinwaarts ligt.