Dat benadrukte Europarlementariër Belder (CU-SGP) woensdag bij de presentatie in het Europarlement van zijn rapport over de Aziatische grootmacht.Iedereen zal het langzamerhand wel weten: China speelt een steeds belangrijkere rol in de internationale arena. In economisch opzicht, met een jaarlijkse groei van maar liefst zo’n 9 procent, rukt het land onstuitbaar op. Europa vreest de concurrentiekracht ervan. Op het politieke speelveld vormt het vooral als permanent lid van de Veiligheidsraad een machtsfactor van betekenis.

Sinds 2003 kent de EU een strategisch partnerschap met de betrokken natie. Dat veronderstelt hechte onderlinge banden, maar die worden voortdurend belast door een aantal pijnpunten. Er dienen zich bijvoorbeeld regelmatig handelsconflicten aan, de afgelopen tijd over textiel en schoenen, die tegen dumpprijzen en daarmee in strijd met de WTO-bepalingen hier op de markt verschijnen. En dan de schendingen van de mensenrechten; ze duiken altijd weer op in de discussie. Verder hanteert de Unie nog steeds een wapenembargo, een sanctie die zij afkondigde als reactie op het uiteenslaan van de studentendemonstraties in Peking in 1989.

In het licht van dit alles besloot de commissie voor buitenlandse zaken uit het Europees Parlement de verhoudingen tussen de EU en de Volksrepubliek onder de loep te nemen. Afgevaardigde Belder werd aangewezen als rapporteur. Woensdag bood hij zijn ontwerpverslag aan, met daarbij een eerste aanzet tot een vele pagina’s tellende resolutie.

Constructief zoeken naar mogelijkheden om via de dialoog de kwaliteit van de samenwerking op te krikken. Serieus naar de andere partij luisteren, realiteitszin betrachten bij je eisen in haar richting en dan kijken wat je met die benadering weet te bereiken. Vanuit die grondhouding heeft de vertegenwoordiger van de protestantse combinatie in het EP naar zijn zeggen zijn conclusies geformuleerd. Het partnerschap blijft volgens hem tot nu toe onder de maat, de relatie is deze aanduiding naar zijn mening eigenlijk niet waardig. Hij doet aanbevelingen om een opwaardering tot stand te brengen.

Belder constateert dat China „in ruime mate kan bijdragen aan geloofwaardige, stabiele en verantwoordelijke betrekkingen met het buitenland en de buurlanden door het erkennen van zijn sleutelpositie als stakeholder (aandeelhouder, red.) op het wereldtoneel.”

Hij oordeelt positief over „het voornemen om de toenemende inkomenskloof tussen de inwoners van de kustgebieden en van het platteland te dichten, om de ernstige milieuproblemen aan te pakken, om voor een beter beheer van de natuurlijke hulpbronnen te zorgen en efficiëntere technologieën te ontwikkelen en te stimuleren.” Maar dat is het dan ook wel ongeveer wat betreft de positieve zijde van de balans.

De parlementariër somt vervolgens een reeks van kritische kanttekeningen op. Zo vraagt hij vanuit zijn achtergrond uiteraard prominent aandacht voor de beperkingen die gelden in de sfeer van de religie. Hij signaleert een tegenstrijdigheid tussen op papier de vrijheid op dat terrein en in de praktijk de onderdrukking van godsdiensten. Het christelijk geloof wordt meer beleden in illegale kerken, zoals protestantse huiskerken en ondergrondse katholieke kerken, dan in de wettelijk toegestane kerken, stelt hij vast. Christenen gelden in de ogen van de overheid als bedreigend voor de openbare veiligheid.

Martelingen zijn een gangbaar verschijnsel. Mensen die op moedige wijze hun grondwettelijke rechten uitoefenen door openlijk kritiek te leveren op het beleid van de regering en de communistische partij lopen het risico op een „heropvoeding door arbeid” of op een gedwongen ’behandeling’ in een psychiatrisch ziekenhuis. Op 68 delicten, waaronder economische en niet-gewelddadige, staat de doodstraf.

Het rapport krijgt op hoofdlijnen een goede ontvangst binnen het EP, zo bleek gisteren bij een eerste gedachtewisseling erover tussen de buitenlanddeskundigen. China is een groot en complex land en er valt daarom veel over op te merken. De afgevaardigden uit de diverse fracties brachten dan ook tal van zaken naar voren waarover zij een standpunt willen toevoegen aan de conceptresolutie. De geopperde onderwerpen variëren van de ongelukken in de kolenmijnen tot de dierenrechten en van de positie van Tibet tot het conflict in Darfur.

Er zal ongetwijfeld een flinke stapel amendementen worden ingediend. In juni stemt de commissie daarover. In september vindt de behandeling in de plenaire vergadering van het Parlement plaats.