In New York waren enkele tienduizenden demonstranten op de been net als in Denver (Colorado), maar in Los Angeles (Californië) en Miami (Florida) telden de autoriteiten honderdduizenden deelnemers. Tal van Amerikanen betuigden hun steun aan de demonstranten, die voor een dag werk of school verwaarloosden. Veel bedrijven sloten voor een dag, omdat er onvoldoende medewerkers kwamen opdagen of uit solidariteit.„Er moet een soepele regeling komen; er zijn te veel illegale immigranten om zomaar terug te sturen. Bovendien zou dat economisch onverstandig zijn, want men heeft immigranten nodig als goedkope arbeidskrachten en als consumenten”, aldus (legaal) immigrant Aimee Hernandez die meedeed aan een manifestatie in Chicago (Illinois).

Maar niet iedereen stond achter de demonstranten. „Als ons de wet wordt voorgeschreven door illegale immigranten, betekent dat concreet dat dit een wetteloos land is”, zei Jim Gilchrist, oprichter van de organisatie Minutemen Project, waarvan de leden langs de Amerikaans-Mexicaanse grens patrouilleren om illegale immigranten op te vangen en terug te sturen.

De organisatoren van de demonstraties hadden gemikt op een ”Dag Zonder Immigranten”, maar zo dramatisch was het effect maandag niet. Men hoopt met deze manifestaties de politieke discussie over het immigratiebeleid gunstig te beïnvloeden. Het Huis van Afgevaardigden nam vorig jaar een wetsvoorstel aan dat het illegaal binnenkomen van de VS bestempelt als een misdaad. Bovendien voorziet dit wetsvoorstel in de bouw van een enorme barrière langs de Amerikaans-Mexicaanse grens.

In de Senaat circuleerde eerder dit jaar een voorstel dat voorziet in legalisering van het verblijf voor immigranten die hier al vijf jaar of langer wonen en werken. President Bush is voor zo’n regeling, evenals het bedrijfsleven. Vooral de landbouw en de bouw zouden ernstig getroffen worden als er strenger wordt opgetreden tegen illegale immigratie. Maar tal van president Bush’ Republikeinse partijgenoten voelen niets voor een soepel immigratiebeleid met als gevolg dat dit voorstel in de Senaat sneuvelde.

De discussie over illegale immigratie gaat vaak over Mexicanen en andere Latino’s die de VS binnenkomen, maar maandag demonstreerden ook immigranten uit andere landen mee. In New York en Chicago waren deelnemers van Poolse, Ierse, Aziatische, Afrikaanse en Arabische afkomst. „Polen was mijn oude wereld; Amerika is m’n nieuwe wereld waar alles mogelijk is”, aldus Jerry Jablonski die de VS via Mexico illegaal binnenkwam. Hij werkt nu als bouwvakker in Chicago.

Kan Amerika niet zonder illegale immigranten? „Natuurlijk zou Amerika zonder de 11 à 12 miljoen illegale immigranten kunnen, maar veel bedrijven zouden deze goedkope arbeidskrachten erg missen en het zou prijzen kunnen opdrijven”, meent Diane Swonk, chef van het financieel adviesbureau Mesirow Financial. Zij denkt niet dat wetgeving iets kan veranderen aan de huidige situatie. „Men heeft in het verleden van alles geprobeerd, van strengere wetgeving tot harder optreden van de autoriteiten, maar illegale immigranten blijven komen zolang de Amerikaanse economie behoefte heeft aan extra mensen en velen in eigen land geen behoorlijk werk kunnen vinden.”