Landelijke en regionale kranten brengen al sinds het eind van de 19e eeuw 1 aprilberichten op de voorpagina. Niet altijd als eigen grap - soms trappen ze in die van een ander, zoals het Algemeen Dagblad op maandag 20 maart. De krant meldde dat basisschool De Walvis in Den Haag ouders had verzocht hun kinderen elke eerste van de maand een wc-rol mee te laten nemen, om de hoge kosten van het papiergebruik te drukken. De eerste keer zou dat moeten op 1 april. De krant verstierde de grap door in de volgende editie te vermelden dat het om een 1 aprilmop ging.De traditie om anderen op 1 april te foppen, komt in de hele wereld voor. Het is niet typisch Hollands, al wil het volksgeloof dat het afstamt van het verdrijven van de Spaanse hertog van Alva door de watergeuzen in Den Briel op 1 april 1572. Ook in andere Europese landen, in Amerika, Australië en in Noord-Afrika is 1 april de dag om een ander voor de gek te houden.

Volgens het Meertens Instituut, dat de Nederlandse taal bestudeert en documenteert, wordt de 1 aprilgrap voor het eerst vermeld in een Franse bron in 1508. De eerste Nederlandse vermelding dateert van 1561. Andere bronnen spreken over een rederijkersgedicht uit 1539.

Ooievaarskuitenvet
Oorspronkelijk werden knechten en nieuwelingen in een bedrijf ergens heen gestuurd om iets onmogelijks te halen, zoals ooievaarskuitenvet. Of het slachtoffer moest naar de apotheker om „een flesje van ’t zelfde” te halen. Hij kreeg dan bijvoorbeeld een fles mee waarin iemand een wind had gelaten. Als de apotheker de stop eraf haalde en de vieze lucht opsnoof, kreeg de boodschapper ervan langs.

In de 19e-eeuwse samenleving was de 1 aprilgrap een middel om door een tijdelijke omkering van waarden de sociale verhoudingen te bevestigen. Door de individualisering verwaterde de rol van de 1 aprilgrap in de sociale omgang.

In kleine kring functioneert de grap nog en versterkt hij de groepsband. Ook kinderen maken dankbaar gebruik van het feit dat ze ongestraft iemand voor de gek mogen houden. Een bekende grap onder kinderen is nog steeds: „Je veter zit los”, als het slachtoffer zich bukt gevolgd door een luid: „1 april!”

Van een grap onder bekenden is 1 april geëvolueerd naar de massa. Websites als Wikipedia bieden een overzicht van historische 1 aprilgrappen. Befaamd is die uit 1969, toen het Journaal meldde dat op 1 april een grote landelijke actie zou worden gehouden om zogenaamde zwartkijkers, mensen die hun kijk- en luistergeld niet hadden betaald, op te sporen. Met behulp van een scanner zouden controleurs proberen overtreders te betrappen. Dat was alleen te voorkomen door de tv in aluminiumfolie te wikkelen. Naar verluidt was de volgende dag al het aluminiumfolie in de winkels binnen enkele uren uitverkocht.

Linkshandige hamburgers
Andere voorbeelden zijn de verkoop van apparaten waarmee verkeerslichten op groen te zetten zijn (1996), speciale hamburgers voor linkshandigen (1998) en de uitzetting van wolven op de Veluwe (2004).

Aprilgrappen worden steeds professioneler. De grap die op de voorpagina van deze krant is vermeld -over de nieuwe ziekte luiheid- kwam gistermorgen binnen via een nieuwsmail van het serieuze medische tijdschrift British Medical Journal. Het verwijst niet alleen naar een artikel over de ziekte, maar ook naar een congres dat eraan is gewijd.

De website die bij dat congres hoort, ziet er zeer professioneel uit. Toch wekt de naam van de neuroloog argwaan: professor Leth Argos. Dat lijkt verdacht veel op lethargie, een toestand van futloosheid. Zijn naam komt niet voor op de personeelslijst van zijn universiteit. Ook het middel tegen de ziekte, indolebant, is volstrekt onbekend. Deze Latijnse term kan het best worden vertaald met ”pijnstiller”.