Waar draait dat alles op uit? Een taxichauffeur maakt midden in de nacht ergens tussen de luchthaven Ben Goerion en Bat Yam een hulpeloos gebaar. „Wij willen vrede. Maar ik weet niet hoe.”„De situatie in ons land is moeilijk. De enige weg om te overleven is optimisme”, zegt Uri Schwartz, directeur van de afdeling public relations van het orthodoxe Shaare Zedek Ziekenhuis in Jeruzalem. „Optimisme is ons geheime wapen.” Hij denkt dat de Palestijnse perikelen toch nog iets goeds kunnen opleveren. „Hamas moet bewijzen dat ze een regering kan vormen. En ik denk dat de beweging daar niet toe in staat is.”

Immanuel Smilovici, interimdirecteur van het Israëlisch Bijbelgenootschap aan de Jaffa Road in Jeruzalem, ziet ook nog iets goeds achter de kwade winst van de terroristenorganisatie. „Het is niet slecht voor Israël dat Hamas zegt onze staat nooit te zullen erkennen. Want op die manier zal het buitenland minder druk op onze regering uitoefenen om toegeeflijk te zijn.”

De tijdelijke opvolger van de recent overleden directeur Doron Even Ari denkt dat er een „heel interessant jaar” ophanden is. „Juist door de verkiezingen. Sharon zal niet terugkomen. Daar is geen enkele kans op. De door hem van de grond gebrachte partij krijgt volgens de opiniepeilingen echter straks nog steeds 46 van de 120 zetels in de Knesset. Iedereen verwachtte dat dat aantal snel naar beneden zou gaan. Maar Kadima blijft op hetzelfde niveau.” Er is dus sprake van onzekerheid.

Amona
Ondertussen zitten orthodoxe joden Messiasbelijders nog steeds dwars. Kwaadwilligen stoppen af en toe de sloten van het pand van het Israëlisch Bijbelgenootschap vol met stopverf. Ds. Joseph ben Zvi zit er met zijn goed gesorteerde souvenirwinkel vlak naast. Maar hij heeft geen last van zulke onplezierige dwarsliggerij. Hoewel hij op de bovenverdieping gedurig mensen ontvangt in z’n fraai ingerichte kerkzaaltje.

Ben Zvi heeft moeite met de manier van werken Sharons plaatsvervanger OImert en van de Kadima. In Amona heeft de politie mensen uit de nederzetting gejaagd. Maar Nazareth -Jozef en Maria woonden daar- was ook een settlement. Dus is het helemaal verkeerd wat de politie deed. „Jozua 1:3 zegt: „Alle plaats, waarop ulieder voetzool treden zal, heb Ik u gegeven.” De voorwaarde is dat Israël in Gods geboden wandelt. En dat gebeurt niet. Ik laat het oordeel aan God over. Wij zijn niet beter. Maar van het weggeven van het land mag geen sprake zijn.”

Als waterbeken
Ook rabbijn David Brodman uit het vlak bij Tel Aviv gelegen Savyon kan niet bekijken hoe de verkiezingen zullen uitpakken. „Iedereen kan mooi praten. Maar niemand weet hoe het gaan zal. Wij zijn een beetje radeloos. Goede verkiezingsprogramma’s zijn er eigenlijk niet. De orthodoxe partijen zouden moeten samengaan, maar doen dat niet. Dit weet ik wel: Spreuken 21 zegt: Het hart van de koning is in de hand des Heeren als waterbeken. Hij leidt alles.”

De apostel Paulus en het Nieuwe Testament hebben voor de rabbijn geen gezag. Toch spreekt hij niet tegen dat „degenen, die God liefhebben, alle dingen medewerken ten goede, namelijk degenen, die naar Zijn voornemen geroepen zijn.” Brodman: „Wij begrijpen niet hoe God het doet. Maar het komt goed.”

Fiasco
De rabbijn gelooft niet dat de gewone mensen in Israël doorgaans bang zijn. „Ons volk heeft iets optimistisch. Toch wordt het in ons land steeds moeilijker. De Libanese oorlog in 1982 bracht eigenlijk Hezbollah tot leven.” Die fundamentalistisch islamitische organisatie keert zich nog steeds tegen Israël.

„In 1993 sloten Israël en de PLO het eerste Osloakkoord. Maar dat is eigenlijk ontaard in een fiasco. Het ging een aantal leidende figuren helemaal niet om vrede. Datzelfde geldt voor de tweede Oslo-overeenkomst uit 1995. Een paar jaar geleden waren joodse, islamitische en christelijke geestelijken bijeen in de Egyptische stad Alexandrië om te praten over een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict. Ik was daar zelf ook. Een paar dagen na de bijeenkomst werd de slotverklaring al weer herroepen.

Moslims verklaarden een paar jaar geleden het land van Israël ”wakf”, dat is heilig. Dat kunnen ze nooit herroepen. Hamas zei vorige week bereid te zijn tot een wapenstilstand van vijftien jaar. Maar vrede willen de aanhangers van die organisatie absoluut niet. Dus het wordt steeds moeilijker in Israël.”

Messias
Rabbijn Brodman wijst er op dat een groot deel van het Joodse volk niet orthodox is. „Er is wel een opleving. Veel academici en Afrikaanse Joden keren zich tot de orthodoxie. Ook in de van oorsprong communistische kibboets leeft meer belangstelling voor religie.”

Maar volgens de rabbijn is wellicht „niet Hamas het grootste probleem. Misschien gaat het er veel meer om dat een groot deel van de Joden helemaal geen godsdienst meer leert. Voor menigeen vormt de Tenach hooguit mooie litteratuur. Zo raken ook de kinderen leeg, verstoken van onderwijs. En dan zegt God: „Ik heb dat volk teruggebracht. En toch luisteren ze niet naar Mij.” Brodman wijst erop dat de relatie met God moet samengaan met het onderhouden van Zijn geboden. „Spreuken 21 zegt: „Er is geen wijsheid, en er is geen verstand, en er is geen raad tegen de HEERE”.”

De rabbijn wijst er op dat ook de Arabieren vijf oorlogen hebben verloren. „Maar vanuit de nood zal God ons redden. Die nood is nu zeer groot. De redding zal samengaan met de komst van de Messias.” Wie dat zal zijn? „We zullen zien wie het is. Maar er komt verlossing door een gezant van God.”