Maandag zijn het in eerste instantie de kwartiermakers die aan de slag gaan. Zij moeten de weg banen naar volle operationaliteit van het hof, dat kan optreden in gevallen van genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Vechtjassen van de bovenste plank, maar ook de politici die hen opdrachten geven, kunnen vanuit de hele wereld voor berechting naar Den Haag worden gesleept.

Hoe belangrijk is dat?

„Dat is heel belangrijk. Het is een volstrekt verkeerde zaak dat er momenteel grote misdadigers rondlopen die als gevolg van tekortschietende nationale rechtssystemen hun straf ontlopen. Daardoor mis je ook de preventieve werking die van het bestraffen van misdadigers uitgaat. Wat de SGP betreft mag de doodstraf worden toegevoegd aan het rijtje straffen die het Internationaal Strafhof kan opleggen. Het gaat om de gruwelijkste misdrijven.”

Heeft de SGP er geen problemen mee om een supranationaal orgaan zulke grote verantwoordelijkheden toe te kennen?

„We hebben bij tal van onderwerpen echt geworsteld met de vraag of we voor of tegen moesten stemmen. Bij het verdrag van Nice nog: we zijn voor uitbreiding van de EU met landen uit Oost-Europa, maar er zaten ook elementen van verdergaande Europese integratie in. Dat laatste, daar zijn we niet voor. Maar bij dit strafhof gaat het niet zozeer om het uitleveren van soevereiniteit, als wel om het dichten van een vacuüm dat misdadigers de kans geeft hun straf te ontlopen.”

Het komt wel neer op het overdragen van een stukje soevereiniteit.

„Ik zie dat toch wat anders. Het strafhof is bedoeld als een achtervang voor gevallen waarin nationale autoriteiten tekortschieten. Het primaat blijft intussen liggen bij de nationale staten. Het doet dus geen afbreuk aan nationale bevoegdheden, maar vormt er een aanvulling op. Overigens is de sfeer rond dit strafhof heel anders dan bijvoorbeeld die rond de Europese Unie. Als het om de EU gaat, stuit je telkens weer op het grote idealisme van: we zullen eens even een betere wereld gaan scheppen. Dat kom je met betrekking tot het strafhof veel minder tegen.”

i> Sferen kunnen veranderen. Wie zegt dat het strafhof straks de Israëlische premier Sharon niet laat arresteren?

„Dat lijkt me uiterst onwaarschijnlijk. Het strafhof is bedoeld om juist de meest evidente gevallen op te pakken; de gruwelijke moordpartijen waarover de communis opinio zegt dat ze niet onbestraft mogen blijven. De onafhankelijke aanklagers van het strafhof zullen wel wijzer zijn dan dat ze zich in politiek uiterst gevoelige kwesties mengen. Ook de beperkte capaciteit van het strafhof zal hen motiveren om zich te concentreren op de meest evidente moordenaars. Het gaat om de rauwe werkelijkheid van de grofste misdadigers die hun straf tot nog toe ontlopen, om systematische en grove schendingen van het recht.”

Toch waarschuwt een betrokken deskundige als prof. Strijards dat zelfs de presidenten Poetin of Bush te vrezen hebben, mochten ze na 1 juli doen wat ze eerder in Tsjetsjenië of Afghanistan deden.

„Zoiets lijkt me volstrekt niet voor de hand liggend. Je kunt natuurlijk altijd naar hartelust fantaseren aan de hand van de steriele teksten uit het statuut voor het strafhof. Maar de realiteit is anders. De realiteit van het optreden van de Verenigde Naties is ook anders dan je op grond van het handvest misschien zou kunnen denken. Nogmaals: het zijn de meest evidente gevallen waarop het hof zich, ook met het oog op een realistische taakbelasting, zal concentreren.”

Voor het Joegoslavië-tribunaal staat momenteel de voormalige Servische president Milosevic terecht.

„Als het strafhof er toen al was geweest, zou het Joegoslavië-tribunaal waarschijnlijk niet zijn opgericht. Dan was Milosevic inderdaad door het strafhof berecht.”

Dan kan Poetin dus ook te vrezen hebben?

„Het lijkt me niet goed om op voorhand al uitzonderingen te gaan noemen. Iedereen moet eronder vallen, en het gaat om misdaden die na 1 juli worden bedreven. Ik vertrouw erop dat de rechters in wijsheid met politiek gevoelige kwesties zullen weten om te gaan. Overigens wil ik wel duidelijk stellen dat Poetins optreden in Tsjetsjenië absoluut niet zomaar te vergelijken is met dat van Milosevic op de Balkan.”

U vreest ook niet dat Nederland door iemand als Poetin gemeden gaat worden?

„Absoluut niet. Nederland heeft in dezen geen bijzondere verantwoordelijkheid. In het hypothetische geval dat Poetin zou worden vervolgd, zou hij in elk land dat meedoet aan het strafhof, gearresteerd kunnen worden. Nederland heeft ook geen voorbeeldfunctie.”

Mochten nu de rechters toch niet zo wijs handelen als u verwacht, wat doet de SGP dan?

„Als de ontwikkelingen echt in een verkeerde richting zouden gaan -wat ik dus niet verwacht- dan kun je als nationale staat altijd zeggen: Ho eens, dit hebben we zo nooit bedoeld. Dan rijst vanzelf de vraag of we op die manier nog wel verder willen met het hof. Maar tot die tijd staat voor ons als SGP voorop dat we onze verantwoordelijkheid voor bijbelse gerechtigheid ook internationaal moeten nemen. Sinds enige tijd staat dat ook zo geformuleerd in ons beginselprogramma.”