„Nederland moet meer doen in strijd tegen maffia”
ROME - De maffia bestaat, maar laten we er niet te veel over praten. Liever daden dan woorden. Dat is het motto van Roberto Centauro, de voorzitter van de parlementaire commissie antimaffia. Hij heeft kijk op alle belangrijke en lopende onderzoeken betreffende de georganiseerde misdaad.
Het onderzoeksterrein van Centauro is niet alleen Italië, maar in toenemende mate ook het buitenland. Voor de magistraat, die rechter in Palermo was voordat hij tien jaar geleden parlementariër werd, is internationale samenwerking het codewoord. „De wetgeving betreffende de georganiseerde misdaad is in Italië zeer vooruitstrevend.”Zo heeft het openbaar ministerie grote opsporingsbevoegdheid, is de pluk-ze-wetgeving zeer uitgebreid en bestaat er een goed beschermingsprogramma voor ex-criminelen die willen getuigen tegen hun vroegere collega’s. Bovendien is het gevangenisregime voor topmaffiosi zeer streng. Bijzonder is ook dat alleen al het lidmaatschap van een criminele organisatie als de maffia in Italië een ernstig vergrijp is. De meeste landen kennen niet zo’n pakket aan maatregelen om de zware criminaliteit aan te pakken.
Centauro vindt het jammer dat het buitenland zo licht denkt over de maffia. Alsof het alleen een Italiaans probleem zou zijn. „Ik heb met de commissie bezoeken gebracht aan veel parlementen in Europa, evenals aan het Europees parlement. Iedereen hoorde ons aan, maar slechts weinigen nemen onze aanpak serieus.
In Nederland bijvoorbeeld zegt men dat cannabis geen probleem is zolang er maar belasting over wordt betaald. Dat is een andere instelling dan die wij hebben. Ik zie alleen maar dat Nederland -met China- de grootste producenten is van xtc.”
Centauro ziet een verband tussen deze positie op de exportmarkt en het softdrugsbeleid. Een probleem dat Italië direct aangaat, is dat maffiosi of hun handlangers zich in het buitenland vestigen - in sommige gevallen om uit handen van de Italiaanse justitie te blijven en daar onder valse voorwendselen zaken doen. „Wij zien criminelen die in Nederland een zo op het oog respectabele onderneming vestigen en er een Nederlandse stroman aanstellen. Zo nemen ogenschijnlijk betrouwbare bedrijven deel aan internationale openbare aanbestedingen die in Italië, en elders, worden uitgeschreven.”
In Italië, en niet alleen daar, zijn openbaar aanbestedingen voor infrastructurele en grote bouwprojecten een favoriete bron van inkomsten voor de georganiseerde misdaad. Maffiose onderaannemers strijken geld op voor diensten die zij niet of nauwelijks leveren. „In deze kabinetsperiode hebben we belangrijke wetgeving betreffende preventieve controle op openbare aanbestedingen doorgevoerd. De autoriteiten kunnen nu de financiële huishouding van deelnemende bedrijven controleren en tegelijkertijd de bouwputten inspecteren. Zo kan heel eenvoudig worden nagegaan of wat op papier wordt geleverd, overeenkomt met de werkelijkheid.”
Volgens Centauro zit de antimaffia op het goede spoor. Hij acht het niet uitgesloten dat de maffia op een dag definitief wordt uitgeroeid. „De maffia is een menselijk gegeven en zoals alle gebeurtenissen heeft hij een begin en een eind”, haalt Centauro een uitspraak aan van Giovanni Falcone, de rechter die in 1992 door de maffia werd gedood en die geldt als voorbeeld van de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Als een succes van de laatste jaren ziet Centauro het oprollen van de Sacra Corona Unita in Apulië, een van de vier autochtone maffiaorganisaties in Italië. Op het verlanglijstje van de 52-jarige senator staat nog wel het versnellen van de rechtsgang. Nu kan het gebeuren dat door de trage rechtsgang mensen uit angst hun getuigenis intrekken.
Met het rapport dat de commissie antimaffia jaarlijks uitbrengt, was de oppositie het dit jaar niet eens. „Een politieke truc”, meent Centauro. „De verkiezingen staan voor de deur en dan moet iedereen zich profileren.”
Maar liefst een vierde van het bijna 1700 pagina’s dikke rapport ging over de rechtzaak tegen Andreotti. Deze voormalige premier heeft ruim tien jaar lang terechtgestaan op verdenking van banden met de Siciliaanse maffia. Uiteindelijk werd hij in 2004 vrijgesproken.
De oppositie zegt dat Centauro -een partijgenoot van premier Berlusconi- zich heeft gestort op Andreotti om het maar niet te hebben over de juridische problemen van zijn partijgenoten, van wie enkelen zijn aangeklaagd als maffioso.