De conservatieve Verenigde Iraakse Alliantie (VIA) heeft 128 van de 275 zetels gekregen, tien zetels te weinig om zonder partners te kunnen regeren. Bij de vorige verkiezingen behaalde het sjiitische blok nog 146 zetels. Dat betekent dat de VIA onderhandelingen moet beginnen met andere partijen over een te vormen regering. Achter de schermen zijn de partijen al aan het praten over een coalitie.De Koerdische Alliantie kreeg 53 zetels en de seculiere groepering rond de voormalige sjiitische premier Allawi, de Nationale Iraakse Lijst, moet genoegen nemen met 25 zetels.

Het soennitische Iraaks Concensus Front kreeg 44 zetels, terwijl het Iraakse Front voor de Nationale Dialoog, een ander soennitisch blok, onder leiding van Saleh alMutlaq, 11 zetels in de wacht sleepte. Een klein aantal zetels ging naar andere soennitische partijen.

De soennieten krijgen meer invloed dan in het vorige parlement, waarin ze met slechts 17 zetels vertegenwoordigd waren. Veel soennieten boycotten de eerste Iraakse verkiezingen, in januari 2005.

Dat de soennieten het bij de laatste verkiezingen beter hebben gedaan en de Koerden slechter kan verklaard worden doordat het kiesstelsel in de tussentijd is veranderd. Eerst werden zetels toegekend op basis van het percentage landelijk behaalde stemmen, bij de verkiezingen van december streden kandidaten per district om de zetels. In overwegend soennitische gebieden waren de soennieten daardoor vrijwel verzekerd van zetels.

Direct na de verkiezingen gingen sjiieten, Koerden en soennieten op uitnodiging van president Talabani (Koerd) al met elkaar overleggen in Koerdistan over de vorming van een regering van nationale eenheid. De partijen lieten zich positief uit over de eerste onderhandelingen.

De Amerikaanse regering dringt aan op een rol voor de ontevreden soennitische minderheid, die de kern van de opstand vormt. Zij hoopt dat door hen een deel van de macht te geven de opstand zal worden gebroken. Met de val van Saddam Hussein verloren de soennieten de macht.

De VIA en de Koerden vormen sinds mei vorig jaar een interimregering onder leiding van premier AlJaafari. Zijn optreden wordt over het algemeen als zwak omschreven. Het is dan ook maar zeer de vraag of hij opnieuw terugkeert als ministerpresident van Irak.

Verwacht wordt dat het overleg om een nieuwe regering te vormen lang zal gaan duren. Vooral de verdeling van de ministersposten zal voor veel problemen zorgen. De soennieten zullen alleen tevreden zijn met enkele zware posten zoals Binnenlandse Zaken, Olie of Defensie.

De nieuwe regering mag een volle termijn van vier jaar dienen. Het nieuwe parlement zal een president en vicepresidenten aanwijzen. Dit presidentieel college zal daarna aan de grootste partij in het parlement vragen een premier naar voren te schuiven die een regering moet vormen.

Het parlement moet verder een commissie in het leven roepen die zich gaat buigen over de hervorming van de grondwet, die medio oktober tijdens een referendum werd goedgekeurd. De soennieten willen dat de constitutie op essentiële punten wordt veranderd.

Soennieten vrezen door de vergaande federalisering die de grondwet toestaat dat het land uiteen zal vallen. De Koerden in het noorden en de sjiieten in het zuiden. Onder deze beide gebieden ligt de Iraakse olievoorraad en de soennieten zijn bang met lege handen achter te blijven.

Een van de leiders van de VIA, Abdel Aziz alHakim, liet onlangs weten dat de grondwet op cruciale punten” niet mag worden aangepast. De soennieten reageerden furieus. De Amerikaanse ambassadeur in Bagdad denkt dat over de federalisatie zeker een compromis zal worden gevonden.