Dat heeft ze dinsdag geschreven in een brief aan de Tweede Kamer.Spoorbeheerder ProRail gaat samen met de havenbedrijven uit Amsterdam en Rotterdam en de commerciële onderneming Towrail de goederenspoorlijn gedurende vijf jaar uitbaten. Ze werken samen onder de naam Green Tulip Railway Company (GTRC). De Betuweroute gaat volgens planning op 1 januari 2007 open.

Het akkoord tussen minister Peijs en de bedrijven over het gebruik van de Betuweroute was een zware bevalling. In april vorig jaar kreeg Peijs nog de kous op de kop met een eerste voorstel, waarbij de exploitatie naar ProRail en het Havenbedrijf Rotterdam zou gaan. De staat zou in de aanloopperiode flink moeten bijpassen voor een lijn die al vele miljoenen euro’s duurder uitvalt dan geraamd. De Kamer veegde dit exploitatieplan van tafel.

Het nieuwe voorstel brengt de overheidsbijdrage terug van 64 miljoen euro tot 35,6 miljoen euro over een periode van vijf jaar. Daaraan heeft de Kamer tijdens een eerder overleg aarzelend zijn goedkeuring gegeven.

Een ander netelig punt is de vergoeding die railvervoerders moeten betalen voor het gebruik van de Betuweroute. Op verzoek van de Kamer brengt GTRC „kostendekkende” tarieven in rekening, aldus Peijs. Daardoor zijn transportbedrijven straks op de Betuweroute veel meer geld kwijt dan nu het geval is op het bestaand spoor. Om ervoor te zorgen dat vervoerders toch gebruikmaken van de spoorlijn, worden kortingen op de tarieven voor het bestaande spoor onmogelijk gemaakt.

Daardoor wordt goederenvervoer over bestaand spoor duurder, met als gevolg dat vervoerders uitwijken naar de weg en vaker gebruik zullen gaan maken van transport via vrachtwagens. De Nederlandse havens zullen daarnaast mogelijk minder lading binnenkrijgen om door te sturen naar het binnenland en Duitsland, vreest minister Peijs.

Om het bestaand spoor toch aantrekkelijk te houden, onderzoekt de minister een speciale compensatie. Een vervoerder die op het bestaande spoor twee tot drie keer aan de kant moet om een personentrein voor te laten, kan worden gecompenseerd voor de geleden schade. Door een dergelijke regeling zou de vraag met 10 tot 13 procent afnemen tot 17 procent in 2007. Voor latere jaren voorspelt Peijs een uitval van 10 procent.

Volgens railvervoerder Railion gaat straks 40 procent van het spoortransport niet over de Betuweroute. FNV Bondgenoten waarschuwde maandag nog voor het verlies van duizenden banen als de spoorheffing fors zou stijgen. Railion en de vakbond pleiten voor een overgangsregeling voor de komende jaren, zodat grote, sprongsgewijze verhogingen van de heffing worden voorkomen.

De Kamer zou woensdagmiddag met minister Peijs praten over het nieuwe exploitatievoorstel. Dat debat is een week verschoven, omdat Kamerleden de brief pas maandagavond hebben gekregen, aldus een medewerkster van de Kamer.