De brandweer van Haarlemmermeer kreeg de melding van de brand in het detentiecentrum Schiphol te laat, oordeelde de commissie, die de uitkomsten van het onderzoek donderdag presenteerde. De brand brak 26 oktober kort voor middernacht uit, maar werd pas even na middernacht gemeld aan de brandweer van Haarlemmermeer.De vlammenzee kostte aan elf mensen het leven. De commissie vindt dat er nog scherpere regels voor brandveiligheid moeten komen, omdat „deze enorme brand is ontstaan terwijl toch alle voorschriften zijn nageleefd".

Haarlemmermeer kreeg een compliment van commissievoorzitter Hendrikx. „De gemeente heeft z’n verantwoordelijkheid genomen en goed gehandeld. Ze waren bestand tegen de druk van minister Donner om het cellencomplex zo snel mogelijk neer te zetten. Ze konden tegen de druk die het Rijk uitoefende".

De voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Brandweerkorpsen J. Berghuijs, ook commissielid, wil dat beter wordt gekeken naar de materialen waar de cellen van gebouwd zijn. „Er is namelijk veel koolmonoxide vrijgekomen". De gevolgen van de brand waren minder groot geweest als alle adviezen van het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding waren opgevolgd, aldus Berghuijs. „Het had geadviseerd een sprinklerinstallatie aan te laten leggen, maar de brandweer in Haarlemmermeer vond dat niet nodig".

De commissie stelde ook vast dat er onvoldoende bluswater beschikbaar was, maar volgens Berghuijs is dat bij bijna alle grote branden zo. Hij ontkende dat een gebrek aan bluswater een rol heeft gespeeld bij de omvang van de brand. „Toen de brandweer arriveerde, was er al sprake van een uitslaande brand".

De brandweer kon het cellencomplex moeilijk bereiken. De commissie pleit er dan ook voor om de centra goed bereikbaar te houden voor hulpverleningsdiensten.

De commissie deed de gemeente Haarlemmermeer enkele aanbevelingen om de veiligheidssituatie te verbeteren. De meeste adviezen van de commissie lijken echter eerder aan de landelijke overheid – en dan met name minister Donner van Justitie – gericht te zijn dan aan de gemeente.

Haarlemmermeer en de Nederlandse Staat staan vrijdagochtend in kort geding tegenover elkaar voor de rechter in Den Haag. Die moet beslissen of de schorsing gerechtvaardigd is die minister Donner heeft opgelegd aan een besluit van Haarlemmermeer om het cellencomplex te sluiten.

Donner zal het rapport–Hendrikx bestuderen en bekijken of dat aanleiding geeft om tussentijds maatregelen te nemen in andere justitiële inrichtingen. Hij wilde nog niet inhoudelijk reageren op de uitkomsten van het onderzoek. Volgens een woordvoerder wacht het ministerie eerst de onderzoeken van de technische recherche en de Onderzoeksraad voor de Veiligheid naar de fatale brand af. De raad had voor het weekeinde een tussentijdse waarschuwing gegeven voor de brandveiligheid in andere cellencomplexen in het land.

Naar aanleiding daarvan heeft Donner technische voorzieningen laten treffen aan een gebouw van het detentiecentrum in Zeist, dat een vergelijkbare constructie heeft als het complex op Schiphol. Ook leidde de waarschuwing ertoe dat de Rijksgebouwendienst opnieuw alle 103 justitiële inrichtingen onder de loep neemt aan de hand van nieuwe punten die de raad heeft aangedragen.