„Schorsing van besluit is een paardenmiddel”
HAARLEMMERMEER (ANP) – Powerplay, zo typeert hoogleraar staatsrecht A.C. Kortmann het optreden van minister Donner van Justitie in de discussie rond het cellenblok op Schiphol–Oost. Op verzoek van Donner is woensdag het besluit van de gemeente Haarlemmermeer om het detentiecentrum op korte termijn te sluiten, bij koninklijk besluit geschorst tot 24 april.
Kortmann verbaast zich erover dat de gemeente wel wordt belast met de controle van veiligheidsvoorschriften, maar dat het Rijk dan toch gewoon door kan gaan als de gemeente vindt dat de regels niet goed worden nageleefd. „Ze zeggen nu: We gaan door want het is nodig. Maar je maakt mij niet wijs dat je bolletjesslikkers niet elders kunt onderbrengen als je dat per se wilt." Maar : „Fraai is het allemaal niet.“Zijn college D.J. Elzinga vindt eveneens dat de gemeente door de maatregel op haar plaats is gezet. „Het is een paardenmiddel. Ingrijpen door de kroon is echt een uiterste middel als men er niet uitkomt. Maar Haarlemmermeer had dit moeten verwachten. En nu moet men weer verder gaan onderhandelen. Dit vraagt om overleg”, aldus Elzinga.
De professoren verschillen van mening over de weg die Haarlemmermeer nu kan bewandelen. Volgens Elzinga is er geen beroep mogelijk tegen de schorsing. „Je kunt alleen naar de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State als er een vernietigingsbesluit ligt. Bij een schorsing kan dat niet. Dat is ook logisch, want je schorst omdat je wil dat het besluit geen effect heeft. Binnen een redelijke termijn moet dan worden afgewogen of het nationaal belang bijvoorbeeld in het geding is en of het besluit van de gemeente moet worden vernietigd."
Kortmann noemt het een kenmerk van decentralisatie, dat het Rijk geen commando kan geven een beslissing om bijvoorbeeld een cellencomplex te sluiten, in te trekken of te wijzigen. „Als het Rijk de gemeentelijke voorschriften overtreedt, heeft de gemeente in principe de plicht die te handhaven." Maar hij twijfelt of de schorsing („een laatste wapen") kan worden aangevochten bij de Raad van State. „Je zou de schorsing als een voorfase van een vernietingsbesluit kunnen opvatten. Maar het gemeentebestuur kan natuurlijk altijd naar de burgerrechter stappen."