„Dr. Rice zal onze Europese partners duidelijk maken dat CIA-operaties in overeenstemming zijn met Amerika’s wetgeving. Zij zal bovendien verzekeren dat Washington de soevereiniteit van andere landen eerbiedigt”, aldus Amerika’s nationaal veiligheidsadviseur Stephen Hadley zondag in het programma ”Fox News Sunday”. Condoleezza Rice wordt in verschillende Europese landen geconfronteerd met de controverse rond het gebruik van Europese faciliteiten voor het omstreden beleid van de CIA.The Washington Post onthulde vorige maand dat de Amerikaanse inlichtingendienst er in Europa verschillende geheime gevangenissen op nahoudt. Daar worden mensen die worden verdacht van terreuractiviteiten gemarteld, in de hoop dat zij informatie loslaten. Volgens de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch bevinden twee van die gevangenissen zich in Roemenië en Polen. Daarnaast zou de CIA tal van Europese vliegvelden gebruiken voor het omstreden transport van zulke gevangenen.

Dit laatste is in strijd met het internationaal recht volgens het Centrum voor Mensenrechten en Mondiaal Recht van de Universiteit van New York. Het centrum heeft deze opinie neergelegd in een rapport voor een groep Britse parlementariërs die van mening is dat Londen de zaak moet onderzoeken. De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Jack Straw, heeft de Amerikaanse regering vorige maand om opheldering gevraagd namens de EU, waarvan Londen momenteel het voorzitterschap waarneemt. Maar zelf heeft de Britse regering nog niets ondernomen.

Dat is onaanvaardbaar volgens de Britse mensenrechtengroep Liberty. Directeur Shami Chakrabarti van deze groep eist van de regering-Blair dat men eventueel misbruik van Britse vliegvelden onmiddellijk onderzoekt. Zo niet, dan stapt de groep naar de rechter om een onderzoek af te dwingen. Volgens Liberty, Amnesty International en Human Rights Watch heeft de CIA zeker 212 maal gebruik gemaakt van Britse vliegvelden voor zulke gevangenentransporten. De meeste CIA-vliegtuigen zouden hierbij het vliegveld van Prestwick hebben gebruikt.

Duitse vliegvelden zouden zelfs 437 maal zijn gebruikt. Dit blijkt uit logboeken van de betreffende vliegvelden en informatie van onafhankelijke vliegtuigwaarnemers die gewoonlijk rond vliegvelden hangen. Het gaat hier om mensen die belangstelling hebben voor de luchtvaart en vaak op zoek zijn naar bijzondere exemplaren van bepaalde vliegtuigtypen die men dan fotografeert. Duitsland, Spanje, Zweden en IJsland onderzoeken inmiddels of hun vliegvelden door de CIA zijn gebruikt.

Volgens The Washington Post maakt de CIA af en toe fouten door mensen te arresteren die niets met terrorisme te maken hebben. Dat gebeurde met de uit Duitsland afkomstige Khaled Masri die in Macedonië werd gearresteerd. Aangezien zijn naam op een lijst van terroristen stond, werd Masri in Skopje overgedragen aan de CIA die hem naar Afghanistan transporteerde. Na vijf maanden concludeerde de CIA dat men de „verkeerde” Masri te pakken had. In mei vorig jaar lichtten de Amerikanen de Duitse overheid in en zij lieten Masri vrij. Die eist intussen schadevergoeding, maar hij stuit hierbij volgens de Post op een muur van stilzwijgen zowel in de VS als in Duitsland.