De drie voornaamste oppositiepartijen hebben hun deelname aan de parlementsverkiezing ingetrokken omdat er onder meer twijfels bestaan over de betrouwbaarheid van computersysteem dat de stembusuitslag moet verwerken. Ook de onpartijdigheid van de Nationale Kiesraad is in het geding. Vier van de vijf raadsleden danken hun positie aan president Hugo Chavez.Volgens secretaris-generaal Henry Ramos Allup van de Partij voor Democratische Actie (Accion Democratica, AD) is de stembusgang louter van nut om de greep van de president op de samenleving te verstevigen. „Nooit eerder heeft er in ons land een zo gemanipuleerde verkiezing plaatsgevonden als die van aanstaande zondag. Wij kunnen en willen ons niet medeplichtig maken aan deze electorale farce”, aldus de AD-voorman, die alle kandidaten van zijn partij verbood hun nominatie te handhaven.

Met een fractie die 23 van de 165 zetels in het parlement bezet is de Accion Democratica de grootste oppositiepartij van het land. Ook de christendemocratische Copei en de conservatieven van het Project Venezuela besloten eerder deze week tot een boycot van de verkiezing. Copei-voorzitter Cesar Perez deed donderdag vergeefs een beroep op de regering om de verkiezing met enkele weken uit te stellen.

„Onder de huidige omstandigheden is het onmogelijk om het eerlijke verloop van de stembusstrijd te garanderen. De kiesraad gunt afgevaardigden van oppositiepartijen geen toegang tot de systemen die dadelijk de stemmen moeten verwerken. Zelfs de kiesregisters zijn hermetisch gesloten waardoor het ons niet mogelijk is om na te gaan of alle stemgerechtigde Venezolanen in het bestand zijn opgenomen. Bij eerdere verkiezingen kregen wij alle medewerking van de electorale autoriteiten. Dit keer geven zij geen thuis”, aldus Cesar Perez.

Zowel Copei als Accion Democratica domineerde gedurende decennia het politieke leven in Venezuela, waarbij de partijen elkaar in de regering afwisselden. Hieraan kwam in 1999 een abrupt einde met de verkiezing van de populistische Hugo Chavez, een militair die eerder naam voor zich had gemaakt met een mislukte couppoging. President Chavez heeft sinds zijn geruchtmakende eerste stembusoverwinning alle verkiezingen haast moeiteloos op zijn naam gebracht.

Voor vicepresident José Vicente Angel doet de boycot van de oppositiepartijen niets af aan de geldigheid van de komende verkiezing. „Het volk wil helemaal niets weten van deze partijen en hun corrupte kandidaten. Het is ook de hoogste tijd dat zij uit de politiek verdwijnen. Copei en AD trekken zich terug omdat zij zich reeds bij voorbaat verslagen weten”, aldus de bewindsman die voorts beweerde dat de Verenigde Staten een hand hebben in „de stuiptrekkingen” van de oppositie.

„Wij beschikken inmiddels over aanwijzingen dat de oppositiepartijen instructies ontvangen van de Amerikaanse ambassade. Hun boycot van de verkiezing heeft louter tot doel Venezuela’s politieke bestel te ondermijnen. Het spreekt vanzelf dat deze opzet tot falen is gedoemd”, stelt vicepresident Angel, die in weinig diplomatieke taal de opponenten van de regering-Chavez naar de pomp verwees.

Niet iedereen in oppositiegelederen is ervan overtuigd dat een verkiezingsboycot het juiste middel is om te protesteren tegen het gebrek aan electorale openheid. „We snijden ons hiermee zelf in de vingers”, vindt voorzitter Leopoldo Puchi van de Socialistische Beweging die benadrukt dat het ontbreken van oppositiekandidaten alleen in het voordeel kan werken van Chavez’ eigen Beweging van de Vijfde Republiek en geallieerde partijen.

„Het is alsof de oppositie zonder slag of stoot de regering een vrije hand geeft in het parlement. President Chavez kan er nu haast zeker van zijn dadelijk de beschikking te krijgen over een ruime tweederdemeerderheid in de volksvertegenwoordiging, met alle gevolgen van dien”, aldus Puchi, die voorspelt dat volgelingen van de president zondag op ten minste 80 procent van de zetels beslag zullen leggen. „Dat betekent een ware ramp voor Venezuela en zijn democratie”, zo verklaarde Puchi.

Thans beschikt president Chavez slechts over een krap zeteloverwicht in het parlement. Dat verhinderde hem tot dusver om een aantal hervormingen van de grondwet aanvaard te krijgen die zijn machtspositie op het land moeten consolideren tot het jaar 2021 door het toestaan van mandaatsverlengingen en herverkiezingen. President Chavez zegt een dergelijk lange aaneensluiting van ambtstermijnen nodig te hebben voor het voltooien van zijn ”Bolivariaanse” revolutie, die tot doel heeft Venezuela om te vormen tot een tropische heilstaat.

Hoewel de oppositiepartijen terecht bezwaar aantekenen tegen het ongebruikelijke gebrek aan openheid bij de nationale kiesraad, is het evenzo een feit dat president Chavez -gezien zijn onweerlegbare populariteit onder de armere en in Venezuela dominante bevolkingsgroepen- geen verkiezingsfraude nodig heeft om te kunnen zegevieren. Sinds zijn aantreden zes jaar geleden vonden er twaalf verkiezingen in het land plaats die Chavez en zijn politieke bondgenoten allemaal wonnen. Bij de laatste stemming, die voor gouverneurs, wonnen pro-Chavezkandidaten in 21 van de 23 Venezolaanse deelstaten.

Dat Hugo Chavez zich mag verheugen op veel steun uit de samenleving is niet in de laatste plaats toe te schrijven aan de vele miljarden euro’s die zijn regering uittrekt voor allerlei sociale programma’s ten behoeve van het allerarmste deel van de bevolking. Het is voor veel Venezolanen de eerste keer dat zij enigszins mogen meeprofiteren van de olierijkdom en merken dat de financiële meevallers concreet bijdragen aan het nationaal welzijn. Zo lang de internationale olieprijs zich op het huidige hoge niveau handhaaft hoeft president Chavez weinig te vrezen. Zijn nogal onsamenhangende beleid voor de economie, dat in tijden van meer gematigde olieprijzen zeer schadelijk of zelfs funest zou blijken, blijft in dat geval grotendeels onzichtbaar.