Tweede Kamerlid Nijs stelde het plan maandag voor tijdens de behandeling van de kunst– en cultuurbegroting. Als een en ander slaagt, kan gewerkt worden aan het gratis maken van andere gesubsidieerde musea. Nijs wil wel de buitenlandse bezoekers laten betalen: „Want die hebben geen belasting betaald en het is ook niet hu`n erfgoed".In Groot–Brittannië zijn de musea ook gratis. Bij sommige kunsttempels daar is de bezoekersstroom zo gegroeid, dat de derving aan entree ruimschoots wordt goedgemaakt door bestedingen in de museumwinkel en in het restaurant.

De PvdA kwam eerder met het plan de musea een dag per week gratis toegankelijk te maken en lijkt daar voorlopig bij te willen blijven. Andere partijen toonden zich maandag ook niet uitgesproken enthousiast over het plan van Nijs. Toch is de Kamer geïnteresseerd en de staatssecretaris zegde het parlement een brief toe waarin ze nader op het onderwerp zal ingaan.

Van der Laan noemde het een ’charmante gedachte’, maar wees erop dat de mogelijkheden voor gratis musea in 2002 ook al zijn onderzocht. Het vrij toegankelijk maken zou een stijging van het aantal bezoekers van 30 procent ten gevolge hebben, bleek toen, maar een inkomstendaling van 87 miljoen euro. Het alleen op zondag gratis maken van musea zou 2,1 procent meer bezoekers opleveren en een inkomstenderving van 21 miljoen.

In Groot–Brittannië zou het gratis maken van de musea juist extra kosten hebben opgeleverd door meer beveiliging en vaker schoonmaken. Verder zullen musea die niet gratis zijn zwakker komen te staan in de strijd om de bezoeker. Buitenlanders wel laten betalen is overigens juridisch onhaalbaar, aldus de bewindsvrouw.

Vragen, twijfels en moties waren er onder meer op het gebied van haar plannen met de subsidiesystematiek en de Raad voor de Cultuur. De bewindsvrouw wil de als ondoorzichtig en ingewikkeld ervaren geldverdeling over kunstinstellingen aanpakken. Een groot aantal kleine initiatieven in de podiumkunsten, ongeveer honderd tot 150, zal niet meer via het ministerie subsidies gaan ontvangen, maar op eenvoudiger wijze via fondsen. De periode van vier jaar blijft overeind.

Van der Laan wil ook het cultuurdebat losmaken van de besluiten over de eigenlijke subsidies. Bij de Raad voor Cultuur komt een scherpere scheiding tussen strategisch advies (lange termijn) en advisering over het toekennen van subsidies. De raad zal worden verkleind tot maximaal negen leden (nu zestien). De staatssecretaris wees erop dat haar plannen geen blauwdruk zijn, omdat er anders te weinig ruimte is voor discussie met Kamer en sector zelf. In de lente moet het voorstel uitgewerkt zijn.

Van der Laan zegde verder een lijst toe op het internet, waarop alle bij ministeries, ambassades en andere openbare instellingen verdwenen kunst uit rijksbezit komt te staan. Dan kunnen mensen die nog een stuk op zolder hebben staan, of de kunst hebben weggegooid, dat melden. In april van dit jaar werd bekend dat onduidelijk is waar veel kunst is gebleven. Van der Laan denkt dat er nauwelijks sprake is van kwade opzet.