Presidentskandidaat Kizza Besigye is vorige week gearresteerd op verdenking van hoogverraad. Hij wordt ook verdacht van een verkrachting die in 1997 plaatsgevonden zou hebben. Voor veel Ugandezen staat echter vast dat hij het slachtoffer is van zijn eigen populariteit. Zijn campagne voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar maart verliep zo succesvol dat volgens velen de zittende president Museveni hem wil uitschakelen.Sinds zijn arrestatie vorige week volgen de ontwikkelingen elkaar snel op. Inmiddels lopen er twee rechtszaken tegen Besigye, een voor de Hoge Raad wegens hoogverraad en een bij de militaire rechtbank wegens terrorisme en illegaal wapenbezit. De verwarring is veroorzaakt door een meningsverschil tussen de Ugandese regering en de rechterlijke macht. Een incident vorige week zette de zaken op scherp.

Besigye zit in de gevangenis samen met 22 medeverdachten die samen met hem zijn gearresteerd of die al eerder waren opgepakt. Deze 22 medeverdachten verschenen vorige week in de rechtszaal. Tijdens die zitting kregen 14 van deze verdachten te horen dat zij op borgtocht vrij konden komen. Op het moment dat deze beslissing bekend werd, gebeurden buiten de rechtszaal twee dingen. Aanhangers van Besigye en zijn politieke partij FDC begonnen te juichen.

Tegelijkertijd sprongen gewapende mannen uit twee gereed staande busjes. Zij drongen de rechtszaal binnen om de verdachten die zojuist op borgtocht vrij waren gelaten opnieuw te arresteren. De mannen, allen gekleed in een militaire camouflagebroek en een zwart T-shirt, bleken speciale militairen te zijn. De veertien verdachten die op borgtocht waren vrijgelaten, kozen eieren voor hun geld en besloten dat zij liever bij de gewone politie in de gevangenis wilden blijven dan meegaan met deze speciale militairen.

Dit incident veroorzaakte grote woede bij Ugandese rechters en advocaten. Volgens hen bewees de regering met deze daad dat zij de rechterlijke macht niet respecteert. Maandag houden rechters en advocaten dan ook een demonstratie in de hoofdstad Kampala.

Vrijdag stond de eerste rechtszitting tegen Besigye op de rol. Uit angst dat ook hij op borgtocht zou worden vrijgelaten, spande de regering echter een nieuwe rechtszaak tegen hem aan. Hij werd niet naar de rechtszaal van de Hoge Raad vervoerd, maar naar een militaire rechtbank in een ander deel van de stad. Volgens Ugandees recht mag iedereen die over wapens beschikt, worden berecht alsof hij een militair is.

Inmiddels zijn demonstraties in het land die te maken hebben met de arrestatie van Besigye verboden. Net als openbare discussies op radio en televisie, want die zouden de rechtszaak beïnvloeden. De ’inval’ door de speciale militairen in de rechtszaal is door de minister van Informatie verdedigd met de mededeling dat de militairen het recht hebben om overal terroristen te arresteren, ook in de rechtszaal.

In de landelijke krant Daily Monitor verschijnen al twee dagen artikelen waarin staat dat er gesprekken plaatsvinden tussen Besigye en de regering. Daarin zou de regering proberen een compromis te bereiken met Besigye om daarmee de gespannen situatie in het land in te perken. Hem is voorgesteld dat hij vrij kan komen door een beroep te doen op de zogenaamde Amnestiewet. Dat is een wet die regelt dat rebellen hun vrijheid terugkrijgen als zij zich schuldig verklaren en tegelijkertijd om vergeving vragen. Besigye zou dit voorstel hebben afgewezen, omdat hij daarmee zou toegeven schuldig te zijn aan rebellie.

Een ander voorstel zou zijn dat hij onder huisarrest wordt geplaatst. Dat zou op zijn aanhangers overkomen als een vriendelijke daad en dus zou dat de verhitte gemoederen temperen. Ook dit voorstel is door Besigye afgewezen, omdat voor deze afwijkende rechtsgang geen wettelijke basis zou zijn. Bovendien wil hij onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.

Daarmee lijkt een patstelling te zijn ontstaan die zorgt voor toenemende spanningen in Uganda. De regering moet of toegeven of doorgaan met de rechtszaak en met bewijzen komen voor het hoogverraad. De rechtsgang is inmiddels door de Amerikaanse regering afgewezen. De internationale gemeenschap volgt de gang van zaken met argusogen.