Gurbaj Singh, een twaalfjarige schooljongen was een tijdje geleden na schooltijd aan het spelen toen zijn dolk ineens over de grond rolde. Een ouder zag het en verwittigde het schoolhoofd. Die sommeerde de jongen zijn ”kirpan”, een ceremoniële dolk, in het vervolg thuis te laten.

De kirpan is een van de vijf symbolische attributen die een devote Sikh altijd draagt. Gurbaj bond niet in en maakte er een erezaak van. Hij studeerde twee maanden thuis met privé-onderricht, tot een rechter besliste dat de schooldirectie hem, zo lang er geen uitspraak was gedaan, de toegang tot de school niet mocht ontzeggen. Die uitspraak viel vorige maand. De rechter stelde zijn vonnis voor als een compromis tussen godsdienstvrijheid en algemene veiligheid: Gurbaj mag naar school blijven gaan met zijn kirpan, als die maar veilig opgeborgen is.

Tegen die uitspraak tekende de directie bij monde van Paul Begin, de Canadese minister van Justitie, beroep aan. Begin weigert verder alle commentaar, behalve dan dat de overheid geen enkel wapen op school wil toelaten.

Manjit Singh, leider van de Canadese Sikh-gemeenschap, is ervan overtuigd dat de overheid een andere motivatie heeft. „Waarom is een kirpan gevaarlijk, en een papierschaar niet?” vraagt het hoofd van de Canadese Sikh-Raad. „Dit is racisme. Zij (de school en de regering) staan alleen open voor de eigen gewoontes en het eigen geloof. Ze willen niet eens horen waarom die kirpan belangrijk is. Ik daag hen uit om me op te zoeken en de vraag te stellen: Leg alsjeblieft eens uit wat die kirpan is”, aldus Singh.

Het gaat volgens Anne-Marie Gauthier, moeder van twee scholieren van de bewuste school, niet over religie, maar over veiligheid. „Ouders willen geen compromis. Het blijft een wapen, en wapens horen niet op school. Dat is de bovengrens. We willen de veiligheid van onze kinderen niet compromitteren.” Gauthier heeft naar eigen zeggen via een internetpetitie 10.000 handtekeningen verzameld om alle soorten wapens op school te verbieden.

Het schoolhoofd zegt inmiddels dat andere Sikh-studenten er altijd mee akkoord gingen een symbolische vervanger te dragen in plaats van een echte kirpan. Singh vindt dat Gurbaj de vrijheid moet hebben om daarvoor te kiezen. Andere Canadese provincies hebben al soortgelijke robbertjes uitgevochten. De Canadese mensenrechtencommissie stond in 1991 in Ontario toe dat een leerkracht lesgaf met een kirpan aan de zij. Scholen in West-Alberta en Brits-Columbia staan het in de praktijk toe onder bijkomende voorwaarden.

De discussie gaat niet alleen over veiligheid of godsdienstvrijheid. Québec, de enige Canadese provincie met een meerderheid van Franstaligen, heeft de naam minder verdraagzaam te zijn tegenover de vele immigranten, die er relatief laat aankwamen. Volgens sommigen gaat de kirpan-zaak in de eerste plaats over de aanpassing die nieuwkomers al dan niet moeten ondergaan.

Het is afwachten hoe de zaak zal eindigen. Terwijl Gurbaj volgens een dokter geplaagd wordt door hoofdpijn vanwege de stress, zeggen school en provinciale overheid alvast dat ze zich niet willen laten leiden door de situatie in andere provincies. Maar het is de rechter die in beroep de laatste knoop zal doorhakken. Er is nog geen datum voor de uitspraak vastgelegd.