In een kelder van een gebouw van het ministerie van Binnenlandse Zaken in een buitenwijk van Bagdad troffen Amerikaanse militairen zondag 173 gevangenen aan. Een groot aantal van hen zegt te zijn gemarteld. Bij sommigen was tijdens de verhoren de huid van hun lichaam afgetrokken.De sjiitische premier Ibrahim al-Jaafari toonde zich geschokt. Hij beloofde direct een officieel onderzoek. Het incident roept herinneringen op aan het regime van Saddam Hussein. Toen verdwenen duizenden Irakezen in gevangenissen, waar ze werden blootgesteld aan foltering.

De Verenigde Staten beloofden na de inval in Irak een democratisch systeem te vestigen waar de mensenrechten gerespecteerd zouden worden. Het land zou een voorbeeld moeten worden voor de rest van het Midden-Oosten. Maar Amerikaanse militairen misbruikten in de Abu Ghraibgevangenis zelf gevangenen.

Human Rights Watch publiceerde in januari een rapport waarin de Iraakse veiligheidstroepen werden beschuldigd van het systematisch martelen en misbruiken van gedetineerden. Zij worden onder meer geslagen met kabels en krijgen elektrische schokken toegediend.

Verder worden gevangenen volgens de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie dagenlang geblinddoekt en wordt hun water en voedsel onthouden. Velen zitten vast zonder aanklacht en hun advocaten krijgen geen toegang tot hen. Agenten eisen voortdurend steekpenningen.

Vooral het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een slechte reputatie. Het departement is in handen van de Opperste Raad voor de Islamitische Revolutie in Irak (Sciri) van Abdul Aziz al-Hakim. De militie van deze sjiitische partij, de Badr Organisatie, is berucht.

Veel leden van de Badr Organisatie zijn in de veiligheidsdiensten geïntegreerd. Ze staan bekend om hun hardhandig optreden. De Sciri geniet steun van Iran en leden van de Badr Organisatie vochten tijdens de Irak-Iranoorlog (1980-1988) aan de zijde van de Islamitische Republiek.

Maar ook andere partijen hebben voor hun milities een rol gevonden in het leger of veiligheidsdiensten. Zij maken zich schuldig aan onder meer ontvoeringen en moordaanslagen. Zo consolideren Koerden hun macht in het noorden en de sjiieten die in het zuiden van het land.

In de tweede stad van het land, de zuidelijke havenstad Basra, verdwijnen regelmatig leden van het oude regime of politieke rivalen. Zij worden later dood teruggevonden tussen het vuilnis. Sjiitische milities bij de politie zouden hier verantwoordelijk voor zijn.

De chef van de politie in Basra, Hassan al-Sade, zei tegen de Britse krant The Guardian maar een kwart van zijn eigen mannen te vertrouwen. De macht is hier niet in handen van één groep, maar meerdere milities zoals de Badr Organisatie en het Mahdi Leger van Muqtada al-Sadr zijn actief binnen de politie.

In het noorden houden Koerdische partijen honderden mensen vast onder wie soennieten en Turkmenen, meldde The Washington Post in augustus. Zij worden opgesloten op geheime locaties. Niet altijd is duidelijk waarvoor mensen in de gevangenis zijn terechtgekomen.

De Koerden gebruiken hun macht om hun regio te versterken en uit te breiden. Zij nemen met geweld de macht over in plaatsen aan de rand van het Koerdische gebied. Wie hen daarbij tegenwerkt, loopt kans in een van de detentiecentra in Koerdistan te verdwijnen.

Veel mensenrechtengroepen in Irak zijn somber gestemd over de toekomst. „Ik zie geen enkele verschil tussen Saddam en de wijze waarop de Koerden de zaken hier runnen”, zei Nahrain Toma van de mensenrechtengroep Bathnahrain. Ze is al verscheidene malen met de dood bedreigd.