Egyptische parlementsverkiezingen in fasen
CAIRO (ANP/AFP) – Woensdag beginnen in Egypte de parlementsverkiezingen. De stembusgang wordt in fasen gehouden en is daarom pas over bijna een maand afgerond.
Egypte telt inmiddels bijna 70 miljoen inwoners die op een bewoonbaar oppervlakte wonen dat ongeveer net zo groot is als ons land. Door de droge vrijwel onbewoonde woestijnen komt de officiële bevolkingsdichtheid, het inwoneraantal per vierkante kilometer, echter niet boven de 69 uit.Het land heeft 26 gouvernementen (provincies) en 222 kiesdistricten. Voor elk kiesdistrict moeten er twee afgevaardigden in het parlement worden gekozen. Dat telt zo 444 verkiesbare zetels. De president wijst zelf nog tien extra leden aan.
Het huidige parlement wordt volkomen gedomineerd door het staatsapparaat van de Nationaal Democratische Partij (NDP) van president Hosni Mubarak. Die leek eerder dit jaar onder zwaar vuur te liggen van hervormers en betogers, maar hij heeft die ’frisse wind van democratie’ als een sfinx doorstaan. Hij is een paar maanden geleden weer herkozen en omwentelingen lijken van de baan.
De NDP kreeg in 2000 slechts 38 procent van de stemmen bij de omstreden parlementsverkiezingen van dat jaar. Maar 213 parlementsleden die zich naar het zich liet aanzien op persoonlijke titel, als onafhankelijke kandidaat, hadden laten kiezen, schaarden zich achter de NDP. Die beheerst zo 404 zetels.
De belangrijkste oppositiegroepering is de Moslim Broederschap. De Egyptische wet verbiedt politieke partijen op religieuze grondslag. Daarom doet de regelmatig zwaar vervolgde Broederschap telkens mee onder dekmantel van andere partijen of met onafhankelijke kandidaten. Volgens waarnemers was de Broederschap in 2000 met meer dan 8 procent van de stemmen de grootste groep na de NDP. Ze bemachtigde echter in 2000 slechts een tiental zetels.
Tal van andere kandidaten en partijen wedijveren om zetels. Zij worden aangemoedigd door een periode eerder dit jaar waarin met tot dan toe zeer schaarse openheid en durf over serieuze politieke hervormingen werd gespeculeerd. Het elan is er inmiddels een beetje uit, maar toch hoopt de oppositie op een fors grotere vertegenwoordiging in het parlement.
De voornaamste hoopvolle oppositiepartijen zijn naast de Broederschap de oude, liberale en nationalistische al–Wafd (Delegatiepartij) en een uit die partij voortgekomen groep rond de in Cairo bekende hervormer Ayman Nour, de partij al–Ghad (Morgen). Voorts is er een coalitie van hervormers die zich Nationaal Verenigd Front voor Verandering noemt en waarin veel activisten van de eerder dit jaar betogende beweging Kefaya (Genoeg) zijn verzameld. Het politieke landschap wordt voorts opgesierd door verstokte linksradicalen zoals Nasseristen en de linkse Tagammu (Groeperende) partij.
Een groot probleem voor elke oppositiegroep is dat de NDP van Mubarak vooral een staatsapparaat is. De NDP is de enige die in alle kiesdistricten meedoet.
Meer dan 5300 kandidaten, een record in Egypte, hebben zich aangemeld. Van de stemgerechtigden hebben zich er circa 32 miljoen geregistreerd als kiezer. De twee miljoen Egyptenaren in het buitenland kunnen geen stem uitbrengen.
Het is de bedoeling dat de verkiezingen eerlijk verlopen. Zo is er voor het eerst zicht op de inhoud van de stembussen waardoor het regime die niet reeds van te voren kan vullen met de wensen van fictieve aanhangers. Meer dan 2000 waarnemers houden een oogje in het zeil. Met name de Egyptische rechterlijke macht is na een serie conflicten met de regering erg gebrand op deugdelijk toezicht en eerlijke verkiezingen.
Woensdag 9 november beginnen de parlementsverkiezingen in acht gouvernementen, waaronder de hoofdstad Cairo. Die telt meer dan 7,5 miljoen inwoners. Het met Cairo verweven gouvernement Giza, op de linkeroever van de Nijl, telt meer dan 5,5 miljoen inwoners. Voor verkiezing van parlementariërs is in veel gevallen een tweede afvalronde nodig. Daarin maken de Egyptenaren een keuze uit de twee beste van de serie kandidaten uit de eerste ronde. Deze beslissende ronde is voor de eerste selectie van 9 november gepland op 15 november. De tweede fase heeft zo ook twee rondes. De eerste op 20 november en de tweede op 7 december.