Merkel moet compromissen sluiten
BERLIJN - CDU-leider Angela Merkel, de eerste vrouwelijke bondskanselier van Duitsland, voerde campagne met de belofte dat zij de Duitse verzorgingsstaat goed zou opschudden. Er moest een einde komen aan de in CDU-ogen overdreven bescherming van de werknemerspositie die de economische groei verstikte.
De predikantsdochter, die opgroeide in de voormalige DDR, zal als bondskanselier echter niet de vrije hand krijgen om haar campagnebeloften uit te voeren. De kiezers ontzegden haar op 18 september de door haar nagestreefde zwart-gele coalitie van christen-democraten en liberalen.In plaats daarvan moet zij de macht delen met de sociaal-democraten van aftredend bondskanselier Gerhard Schröder, die zich naar verwachting krachtig zullen verzetten tegen drastische ingrepen in de macht van de vakbonden.
De 51-jarige Merkel zei in de campagne het ontslagrecht voor werkgevers te willen versoepelen, zodat die bij economische voorspoed niet bang zijn personeel aan te trekken dat zij bij tegenslagen wellicht naar huis zullen willen sturen. Ook wilde zij een einde maken aan de praktijk van grote, regionaal gebonden CAO’s voor bedrijfstakken, die kleine en middelgrote bedrijven verplichten dezelfde salarisschalen te hanteren als grote concerns.
Merkel zal ook ten aanzien van het buitenlandse beleid water bij de wijn moeten doen. De sociaal-democraten hebben immers in het nieuwe kabinet de post van minister van Buitenlandse Zaken in de wacht gesleept.
Merkel geldt als veel pro-Amerikaanser dan Schröder, wiens SPD vierkant achter zijn oppositie tegen de oorlog in Irak stond.
Zowel Merkels economische als haar buitenlandse beleid lijkt gevormd te zijn door haar jaren onder repressief communistisch bewind. Merkel is, in tegenstelling tot Schröder, die zich vooral op Parijs richtte, een krachtig supporter van de transatlantische as.
Merkel merkt in een autobiografie op dat zij zich als DDR-burger leerde verzoenen met de gedachte dat zij „pas op haar zestigste naar de Verenigde Staten zou vliegen.” In plaats daarvan maakte zij de vlucht al als dertiger, toen zij in 1991 onder bondskanselier Helmut Kohl minister van Jeugd- en Emancipatiezaken was.
In de campagne vermeed zij kwesties als Irak, wetend dat Schröders oppositie tegen de oorlog in Duitsland populair is. Weinigen betwijfelen evenwel dat zij als bondskanselier beter zal kunnen opschieten met Washington dan haar voorganger.
Zij bekritiseerde Schröder omdat die zich verzette tegen gebruik van geweld in Irak onder welke omstandigheden dan ook. Zij weigerde te zeggen dat haar vertrouwen in de regering-Bush was geschokt toen bleek dat in Irak geen massavernietigingswapens te vinden waren.
Wat betreft het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie wijkt zij af van zowel de koers die Schröder voorstaat als die welke de VS voorstaan. Merkel meent dat de toetreding van een moslimland met ongeveer 70 miljoen burgers -Duitsland heeft er 82 miljoen- de draagkracht van de Unie te boven gaat. Zij is wat Ankara betreft voorstandster van „een bevoorrecht partnerschap.”
Merkel heeft geen kinderen. Zij is getrouwd met Joachim Sauer, hoogleraar scheikunde aan de Berlijnse Humboldt Universiteit. Van haar eerste echtgenoot, Ulrich Merkel, scheidde zij na vijf jaar in 1982.
Merkel werd op 17 juli 1954 geboren in Hamburg geboren als Angela Dorothea Kasner. Haar vader, Horst Kasner, was daar predikant. Het gezin verhuisde drie jaar na de geboorte van Angela naar Templin, een stadje 80 kilometer ten noorden van Berlijn, in de toenmalige DDR. Kasner was daar door de Protestantse Kerk beroepen om in de atheïstische DDR geestelijken op te leiden.
Angela kreeg van haar ouders te horen dat zij het, om te kunnen studeren, als domineesdochter beter moest doen dan haar leeftijdgenoten. Zij blonk uit in de bètavakken en in Russisch en Engels. Nadat zij aan de Universiteit van Leipzig was afgestudeerd in de natuurkunde, werd zij onderzoekster aan de Duitse Akademie van Wetenschappen.
Na de val van de Muur in 1989 raakte de toen 35-jarige Merkel verwikkeld in de nieuwe politiek en sloot ze zich aan bij Demokratischer Aufbruch, een partij die de eerste vrije verkiezingen in het nieuwe Oost-Duitsland niet overleefde. Datzelfde jaar werd zij evenwel als parlementslid gekozen voor de CDU van toenmalig bondskanselier Helmut Kohl, die haar politieke mentor werd en haar aanzocht als minister van Emancipatie- en Jeugdzaken.
Merkel werd in 1998 algemeen secretaris van de CDU en toonde zich een door de wol geverfde politica door in het zwartgeldschandaal haar mentor te dumpen.
In 2000 werd Merkel voorzitter van de CDU, maar ze liet de kandidatuur voor het bondskanselierschap in 2002 over aan de leider van de Beierse zusterpartij CSU, Edmund Stoiber. Na diens nederlaag schoof Merkel geleidelijk steeds meer naar voren, zodat de keuze voor haar als lijsttrekker afgelopen mei voor de CDU/CDSU-top onontkoombaar werd.
