Jacques Diouf, directeur-generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, die de top organiseert, wijst erop dat er meer dan genoeg voedsel wordt geproduceerd om de 6 miljard mensen op aarde te voeden. De kwestie is hoe het voedsel bij de ondervoeden komt.

„We kunnen met de moderne mogelijkheden van telecommunicatie, transport, internet, televisie enzovoort niet toestaan dat mensen in sommige delen van de wereld welvarend en rijk zijn en mensen in andere delen van de wereld van honger sterven”, aldus Diouf.

Aan de voedseltop in de Italiaanse hoofdstad Rome nemen 180 landen deel. Naar verwachting zullen ze hun oorspronkelijke belofte om het aantal mensen met honger terug te brengen tot 400 miljoen opnieuw bekrachtigen. Maar of ze zich nu wel aan die belofte houden valt te bezien.

Om de belofte van vijf jaar geleden te houden, was een jaarlijkse daling van het aantal hongerenden nodig van 22 miljoen. Op dit moment is dat een povere zes miljoen. In het huidige tempo zal het aantal mensen dat aan voedselgebrek lijdt in 2015 niet uitkomen op 400 miljoen, zoals afgesproken in 1996, maar op 600 miljoen.

Aan de hoeveelheid beschikbaar voedsel ligt het niet. Volgens de FAO is er zelfs over de hele wereld meer voedsel dan nodig is. Het grote probleem is volgens de VN-organisatie dat dat voedsel niet op de juiste plaatsen terecht komt. Een deel van de problematiek heeft met logistiek te maken. Lang niet alle getroffen gebieden hebben een geschikte infrastructuur.

Critici menen dat de betrokken gebieden zelf in staat zouden moeten zijn om het voedsel te produceren, zodat ze minder afhankelijk zijn van het buitenland. De FAO zou er dan ook goed aan doen meer te doen aan lokale landbouwontwikkeling. De plaatselijke bevolkingen zouden daarbij een grotere stem kunnen krijgen. Zo’n aanpak is beter dan naar de pijpen dansen van de Wereld Handels Organisatie WTO, die zich in eerste plaats sterk maakt voor de liberalisering van de handel.

Op dit moment gaat veel aandacht uit naar zuidelijk Afrika, waar een kleine dertien miljoen mensen zullen sterven als maatregelen dit jaar uitblijven. De problemen doen zich met name voor in Zimbabwe, Zambia, Lesotho, Swasiland, Mozambique en Malawi. Zowel droogte, overstromingen als politieke problemen spelen deze landen parten. In Johannesburg is momenteel een aparte conferentie aan de gang om het Afrikaanse probleem het hoofd te bieden.

Ook het gebruik van genetisch gemanipuleerde gewassen die beter bestand zijn tegen droogte en insecten is omstreden: voorstanders vinden het een oplossing voor de verhoging van de voedselproductie in arme landen, tegenstanders zeggen dat de gewassen schadelijk zijn voor het milieu en de gezondheid en slechts uit winstbejag ontwikkeld worden door multinationals.

Tienduizenden demonstranten liepen zaterdag al door de straten van Rome om hun onvrede te uiten over genetisch gemanipuleerd voedsel, het gebruik van pesticiden, landhervormingen en allerlei andere kwesties die de kloof tussen arm en rijk raken. „Een forum als dit brengt alle zaken bij elkaar”, zei Monica Moor, programmadirecteur van een organisatie tegen pesticiden uit San Francisco.

Vijf jaar geleden kreeg het embargo tegen Cuba veel aandacht op de voedseltop. Fidel Castro noemde het destijds een „misdaad tegen de menselijkheid.” Of Castro dit jaar ook naar Rome komt, is niet bekend. In de voorlopige slotverklaring is wel opgenomen dat voedsel niet mag worden gebruikt als instrument voor de uitoefening van politieke en economische druk.

Paus Johannes Paulus riep de wereldleiders gisteren op de strijd tegen de honger een nieuwe impuls te geven. Hij bracht Angola in herinnering, het door burgeroorlog geteisterde land dat volgens hulpverleners aan de vooravond van een humanitaire ramp staat.

Werk dus aan de winkel als de FAO-top in Rome begint. De top duurt vier dagen. Tegenstanders van de mislukte politiek van de afgelopen jaren zullen dit weekeinde hun stem alvast laten gelden. Zaterdag zijn er in Rome naar verwachting 50.000 mensen op de been om tegen de top te protesteren. Verscheidene non-gouvernementele organisaties zullen parallel aan de FAO-conferentie een eigen bijeenkomst houden. Hun boodschap is duidelijk. De mensen moeten zelf bepalen hoe ze aan hun eigen voedselproductie vorm willen geven. Met minder dan ”voedselsouvereniteit” nemen de organisaties geen genoegen.