Buitenland

VN hekelt wijziging kieswet Irak

NEW YORK/BAGDAD - De wijzigingen die het Iraakse parlement zondag heeft doorgevoerd in de kieswet, bedoeld om afwijzing van de grondwet bij het komende referendum te bemoeilijken, voldoen niet aan internationale democratische normen.

Buitenlandredactie
5 October 2005 11:08Gewijzigd op 14 November 2020 03:01

Dat heeft een woordvoerder van de Verenigde Naties dinsdag gezegd.In Irak wordt op 15 oktober een referendum gehouden over de moeizaam totstandgekomen grondwet, die volgens sommige deskundigen de spanningen in het land mogelijk alleen maar zal doen oplopen.

Oorspronkelijk bepaalde de Iraakse kieswet dat de grondwet is afgewezen als tweederde van de kiezers in drie van de achttien provincies tegenstemt. In vier provincies beschikken de soennieten, die merendeels ontevreden zijn met de ontwerptekst, over een voldoende meerderheid om de grondwet tegen te houden.

Het parlement besloot zondag echter dat in drie provincies tweederde van de stemgerechtigde kiezers, dus niet alleen de kiezers die daadwerkelijk naar de stembus gaan, de grondwet moet afwijzen om deze definitief van de baan te krijgen.

Onder de nieuwe bepaling lijkt afwijzing bijna onmogelijk. De kans is al klein dat de opkomst in veel provincies tweederde van de geregistreerde kiezers bedraagt, laat staan het aantal neestemmers.

De Verenigde Staten, die hoopten dat een grondwet de verschillende Iraakse bevolkingsgroepen dichter bij elkaar zou brengen, overleggen met parlementariërs om de kieswet opnieuw aan te passen, aldus Koerdisch parlementslid Mahmud Othman.

Betrokkenen en deskundigen in en buiten Irak hebben gewaarschuwd dat de grondwet de verdeeldheid tussen de drie belangrijkste Iraakse bevolkingsgroepen juist onderstreept, in plaats van het land te verenigen, zoals de bedoeling is. Soennitische leiders zijn bang dat de grondwet de sjiieten en de Koerden in staat zal stellen eigen ministaten in respectievelijk het zuiden en het noorden van het land te vormen. In de aanloop naar het referendum is het geweld door soennitische opstandelingen toegenomen.

Al-Qaida in Irak riep op tot een boycot van het referendum over de nieuwe grondwet. Ook heeft de terreurgroep zijn aanhangers ertoe opgeroepen de aanvallen op de Amerikaanse en de Iraakse strijdkrachten tijdens de vastenmaand ramadan, die dinsdag begonnen is, te verhevigen. Sommige moslimextremisten geloven dat sneuvelen voor de jihad tijdens de ramadan extra zegeningen oplevert.

Het Amerikaanse en het Iraakse leger zijn dinsdag opnieuw een offensief begonnen tegen opstandelingen in de aan Syrië grenzende Iraakse provincie Anbar. Er werden luchtaanvallen uitgevoerd op Haqlaniyah, Parwana en Haditha, drie plaatsen aan de rivier de Eufraat. Het offensief is het grootste dat tot nu toe dit jaar in Anbar is uitgevoerd, aldus het leger. Er nemen zo’n 2500 Amerikaanse en honderden Iraakse militairen aan deel.

Soennitische leiders dreigden dinsdag het referendum te boycotten vanwege de wijzigingen in de kieswet. Ze beschuldigden de sjiieten ervan hun overmacht in het parlement te gebruiken om de grondwet op te leggen aan hun opponenten. Het referendum over de grondwet vindt op 15 oktober plaats.

In Manamah hebben coalitietroepen hebben na uren zoeken het lijk van een Amerikaanse soldaat gevonden die dinsdag boven de Perzische Golf uit een legerhelikopter viel. Dat heeft het Amerikaanse leger bekendgemaakt. Hij was al de tweede Amerikaanse soldaat die de afgelopen vier weken is zoekgeraakt in de Golf. Op 13 september verdween een opvarende van een Amerikaans oorlogsschip spoorloos. Een vierdaagse zoekoperatie leverde niets op. Al-Qaida in Irak roept op tot meer aanslagen tijdens ramadan

Al-Qaida in Irak heeft zijn aanhangers opgeroepen de aanvallen op de Amerikaanse en Iraakse strijdkrachten tijdens de vastenmaand ramadan te verhevigen. Ook riep de terreurgroep op tot een boycot van het referendum over de nieuwe grondwet. De oproepen verschenen op internet, de eerste oproep maandag en de tweede dinsdag. Beide waren ondertekend door de woordvoerder van Al-Qaida in Irak, Abu Maysara al-Iraqi. Het was niet mogelijk de authenticiteit vast te stellen.

In een groot deel van het Midden-Oosten is de ramadan dinsdag begonnen. Sommige moslimextremisten geloven dat sneuvelen voor de jihad tijdens de ramadan extra zegeningen oplevert. De twee ramadan-maanden die zijn verstreken sinds het Amerikaanse leger Irak binnenvielen vertoonden een verheviging van het geweld, met name zelfmoordaanslagen.

„De overwinning kan niet worden gehaast”, zegt ’Al Qaida in Irak’. „Heb vertrouwen dat het gebeurt.”

Over de grondwet zeggen de schrijvers dat het geen zin heeft om te gaan stemmen omdat „jullie heel goed weten dat de Amerikanen de stembussen zullen inzamelen en de stemmen tellen.” Wie geen wapens heeft of niet opgewassen is tegen de ontberingen van de jihad moet zichzelf niet voor de gek houden en dingen doen waarmee zij de ’ongelovigen’ legitimiteit verschaffen, zeggen zij. Door naar het stembureau te gaan „geef je de kruisvaarders controle over je lot. Dit is ons advies aan jullie”, besluit de boodschap.

Het Amerikaanse en Iraakse leger zijn dinsdag opnieuw een offensief begonnen tegen opstandelingen in de aan Syrië grenzende Iraakse provincie Anbar. Er werden luchtaanvallen uitgevoerd op Haqlaniyah, Parwana en Haditha, drie plaatsen aan de rivier de Eufraat. Het eerste offensief, dat zaterdag werd ingezet, was gericht tegen drie andere plaatsen in het gebied.

Het offensief van dinsdag was het grootste dat tot nu toe dit jaar in Anbar is uitgevoerd, aldus het leger. Er namen zo’n 2.500 Amerikaanse en honderden Iraakse militairen aan deel. Bruggen over de Eufraat die Haqlaniyah en Haditha met elkaar verbonden werden verwoest. De Amerikanen meldden dat er aan hun zijde enkele slachtoffers zijn gevallen.

„De operatie heeft als doel het Al-Qaida in Irak onmogelijk te maken om in de drie steden in de Eufraat-vallei actief te zijn en er onschuldige vrouwen, kinderen en mannen te vermoorden en intimideren”, zo stond in een verklaring van het Amerikaanse leger. Omdat het Iraakse leger en de Iraakse politie er afwezig zijn, hebben de opstandelingen de vrije hand in Haqlaniyah, Haditha en Parwana.

Twee Iraakse politiemannen kwamen dinsdag om het leven toen bij een controlepost bij de ingang van de Groene Zone in Bagdad een autobom ontplofte. Vijf agenten raakten gewond.

Achtentwintig personen, onder wie twee Saudiërs, een Jemeniet en een Algerijn, zijn dinsdag door een rechtbank in Bagdad tot gevangenisstraffen veroordeeld wegens terroristische misdrijven. De straffen varieerden van zes maanden tot twintig jaar.

Maandag kwamen vier Amerikaanse soldaten en een marinier om het leven bij bomaanslagen of gevechtshandelingen in het westen van Irak. Dat maakte het Amerikaanse leger dinsdag bekend.

De marinier vond de dood bij een bomaanslag in Karabilah, bij de grens met Syrië. Drie soldaten kwamen om het leven bij een bomaanslag in Haqlaniyah, een van de drie steden waar het Amerikaanse en Iraakse leger dinsdag een offensief begonnen. De vierde soldaat sneuvelde bij gevechtshandelingen in de buurt van Taqaddum, in de regio Fallujah.

Sinds het begin van de oorlog tegen Irak, in maart 2003, zijn daar nu 1.941 Amerikaanse militairen om het leven gekomen.

De Verenigde Naties hebben miljoenen exemplaren van de Iraakse ontwerpgrondwet laten drukken en met de verspreiding ervan is inmiddels een begin gemaakt. Dat hebben VN-woordvoerders maandag gezegd. In Irak wordt op 15 oktober een referendum gehouden over de moeizaam tot stand gekomen grondwet, die volgens sommige deskundigen de spanningen in het land mogelijk alleen maar zal doen oplopen.

VN-functionarissen probeerden maandag een voor intern gebruik bedoelde analyse te bagatelliseren waarin wordt gewaarschuwd dat de ontwerpgrondwet een model biedt voor de territoriale opdeling van Irak. Het tijdschrift Newsweek citeert deze week uit de analyse.

„Wat de VN betreft moet de grondwet op 15 oktober tijdens het referendum worden beoordeeld door de Irakezen’, zei VN-woordvoerder Stephane Dujarric. ’Het mag geen verrassing heten dat er binnen de VN-staf die Irak behandelt documenten circuleren waarin de laatste ontwikkelingen in het land worden geanalyseerd, maar het is een analyse voor intern gebruik.”

Betrokkenen en deskundigen in en buiten Irak hebben gewaarschuwd dat de grondwet de verdeeldheid tussen de drie belangrijkste Iraakse bevolkingsgroepen juist onderstreept, in plaats van het land te verenigen, zoals de bedoeling is. Soennitische leiders zijn bang dat de grondwet de sjiieten en de Koerden in staat zal stellen eigen ministaten in respectievelijk het zuiden en het noorden van het land te vormen. In de aanloop naar het referendum is het geweld door soennitische opstandelingen toegenomen. De afgelopen acht dagen zijn er meer dan tweehonderd doden gevallen. Eind vorige maand stelde de Internationale Crisisgroep dat de spanningen in Irak slechts opliepen, doordat werd geprobeerd de grondwet er zo snel mogelijk door te drukken. De groep waarschuwde voor een verergering van de opstand.

VN-woordvoerder Farhan Haq zei dat er vier miljoen exemplaren van de ontwerpgrondwet in het Arabisch worden gedrukt, één miljoen in het Koerdisch en in totaal vierhonderdduizend in het Turkmeens en in Aramese talen. De distributie wordt voor het grootste deel verzorgd door de Irakezen zelf. Ook soennitische organisaties zijn uiteindelijk bereid gevonden de grondwet te verspreiden, ondanks het gevaar van aanslagen. Volgens Dujarric zijn er nog geen meldingen van geweld tegen verspreiders van de grondwet.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer