In die enclaves is echter nog veel meer aan de hand: drugshandel, handel in minderjarigen, toenemende misdaad en een snelle aanwas van de moslimbevolking. Over dit laatste maakt men zich in Spanje steeds grotere zorgen, want Marokko wil al jaren dat Spanje van de enclaves afstand doet, zodat ze bij Marokko kunnen worden gevoegd. Een moslimmeerderheid in de enclaves zou wel eens aansluiting bij Marokko kunnen gaan eisen.Volgens een in het dagblad El Pais uitgelekt rapport van het Spaanse leger en de inlichtingendienst CNI zullen moslims over ongeveer tien jaar in Ceuta en Melilla in de meerderheid zijn. Volgens het rapport ”Kwetsbaarheid en permanente bedreigingen” zijn deze moslims doorgaans minder goed geïntegreerd en is maar 40 procent van hen op de hand van Spanje.

Nu al bestaat ruim eenderde van de bevolking in Ceuta en Melilla uit moslims. Zeker 10 procent van hen is nadrukkelijk Marokkaans gezind en zoekt aansluiting bij Marokko, maar dit percentage zou de komende jaren snel kunnen stijgen. „Het gevaar dat van Marokko uitgaat, is niet van militaire maar van demografische aard”, verklaarde de vroegere CNI-directeur Jorge Dezcallar in El Pais.

De stabiliteit in de enclaves wordt volgens het inlichtingenrapport vooral bedreigd door werkloosheid, analfabetisme, criminaliteit en radicale moslims. In Madrid stond onlangs een radicale moslim terecht die in Ceuta was geboren. Hamed Abderrahaman Ahmed, ook wel bekend als de ”Spaanse Taliban”, was in 1998 in Ceuta in aanraking gekomen met moslimextremisten. Hij reisde op kosten van al-Qaida naar Afghanistan, werd later door de Amerikanen gevangengenomen, verdween vervolgens in Guantanamo Bay om in 2004 aan Spanje te worden uitgeleverd.

Tijdens het proces in Madrid verklaarde hij dat hij een „martelaar” was. Eind september werd in Melilla de eerste gesluierde moslima tot het parlement toegelaten. Salima Abdeslam Aisa, zelf van Marokkaanse afkomst, verklaarde dat de hijab die ze droeg geen teken van onderdrukking maar juist van vrijheid was en dat haar voorbeeld navolging moest vinden. Ze verklaarde bovendien dat de islam tegen de onderdrukking van vrouwen is.

Hoewel Salima Aisa in de media een gematigde indruk maakte, is niet iedereen in Melilla even gerust op de snelgroeiende invloed van de islam in de enclave. Nog minder gerust zijn plaatselijke inwoners op de eveneens toegenomen misdaad, waarbij vooral Marokkanen betrokken zouden zijn. Sinds juli weten vrij veel groepjes minderjarigen, veelal afkomstig uit Marokko zelf, in georganiseerd verband de enclave binnen te komen en het blijkt onmogelijk hen naar Marokko terug te sturen.

De plaatselijke autoriteiten vermoeden dat dit het werk is van Marokkaanse criminele bendes, waarbij Marokko hun handelwijze oogluikend toelaat. Het gaat hier om een urgent probleem. Op de recente topontmoeting in Sevilla tussen de Spaanse premier Jose Luis Zapatero en zijn Marokkaanse ambtgenoot Driss Jettu drong Spanje er bij Marokko opnieuw op aan de minderjarige Marokkanen terug te nemen, maar Marokko kon alleen akkoord gaan met de instelling van een bilaterale commissie die de mogelijkheid van door Spanje bekostigde opvangcentra in Marokko moet gaan bestuderen.

Al in 1992 was Spanje met Marokko overeengekomen dat migranten uit derde landen die Spanje via Marokko op illegale wijze waren binnengekomen, naar Marokko zouden mogen worden teruggestuurd, maar in de praktijk kwam daar niets van terecht.

In Spanje is er bij velen toenemende irritatie over wat men ervaart als Marokkaanse onwil om de problemen van de illegale migratie echt aan te pakken. De Spaanse oppositieleider Mariano Rajoy sprak in dit verband over „nalatigheid” en „laksheid” aan Marokkaanse kant. In een redactioneel artikel schreef de Spaanse krant El Mundo gisteren zelfs cynisch dat Marokko de illegale migratie gebruikt als „een paard van Troje” om Spanje te dwingen afstand te doen van de enclaves Ceuta en Melilla.

In de Marokkaanse pers was daags daarvoor, zo schreef El Mundo, al gesuggereerd dat het daar nu het goede moment is voor is. Aan de andere kant zijn er aanwijzingen dat de regering in Rabat de situatie niet geheel onder controle heeft. Men wijst al met de beschuldigende vinger in de richting buurland Algerije, dat van de uit Afrika afkomstige illegale migranten zou proberen af te komen door deze massaal naar Marokko door te sturen.