Ook Nederlandse bedrijfsactiviteiten nemen snel toe. Volgens de Russische landbouwminister, Aleksej Gordejev, die deze week Nederland bezocht, behoren Nederlanders tot de succesvolste zakenlieden in zijn land en hij sprak de wens uit dat hun aanwezigheid zich snel zou uitbreiden.Een van deze ondernemers is Lizette Breukink (48), die al sinds 1998 in Sint-Petersburg een offshorefabriek van het Nederlandse softwarebedrijf Lizatec leidt. Ze arriveerde ruim zeven jaar geleden in een chaotische periode. Kort na haar aankomst brak de roebelcrisis uit en stortte de Russische economie in. Maar tegen alle verwachtingen in vormde dit het begin van een economische boom die nog altijd aanhoudt. „Er valt hier ontzettend veel op te bouwen, een groot verschil met Nederland, dat feitelijk allang af is.”

Breukinks dagelijkse werk bestaat uit het aannemen en begeleiden van haar Russische personeel, dat voor een aanzienlijk deel uit programmeurs bestaat. „Het zijn vaak ingenieurs met een intellectuele achtergrond die graag iets moois willen opbouwen. Een groot verschil dus met bijvoorbeeld een transportbedrijf of een haventerminal. Wat dat betreft is de IT-sector in Rusland een schone sector zonder noemenswaardige problemen.”

Wel moest Breukink er aanvankelijk wennen aan de omgangsvormen en werktradities, die sterk afwijken van die in Nederland. „Russische werknemers zijn erg gezagsgetrouw en autoriteitgevoelig. Ze gaan bijvoorbeeld niet snel met hun baas in discussie, maar nemen ook niet zo snel eigen initiatieven. Een ander verschil met Nederland is dat ze verwachten dat de werkgever hen letterlijk verzorgd, bijvoorbeeld door het aanbieden van maaltijden en uitjes met het werkcollectief.”

Ook wijken de kantooruren sterk af van die in Nederland. „Russen staan laat op en gaan laat naar kantoor. Maar ze blijven daar ook weer langer hangen en doorwerken, vaak tot negen of tien uur in de avond. Wel willen ze strikt om twee uur lunchen, een warme maaltijd.”

Vooral jonge Russen zijn volgens Breukink ambitieus en flexibel. „Ze komen massaal af op advertenties die ik in de kranten zet of via via verspreid. Ze reageren snel en willen graag gezien worden. Zij spreken ook steeds vaker Engels; de ouderen niet.”

Kennis van de Russische taal en het onderhouden van informele contacten zijn essentieel voor het slagen als westerse ondernemer in Rusland, zo meent Breukink. „De basis van goed zakendoen is het elkaar goed kennen en vertrouwen. Mondelinge afspraken zijn veel belangrijker dan een contract op papier, aangezien dit niet kan worden afgedwongen door het instabiele rechtssysteem. Het beste leer je elkaar in Rusland kennen aan de keukentafel met een fles drank, uiteraard zonder tolk.”

Ook bij Russen thuis dineren is een veelgebruikte gelegenheid tot nadere kennismaking. „En het stereotype beeld dat je als mannelijke gast dan net zo dronken moet worden als je gastheer klopt. Dat wordt ervaren als een compliment aan de gastheer, je toont daarmee je vertrouwen in hem. Ook verwacht hij dat je mooie toasts kan uitspreken met een mooie climax.”

Bij onderhandelingen is het eveneens handig om Russisch te spreken en te begrijpen. „Je snapt beter wat de tegenpartij wil en je dwingt met je talenkennis veel respect af. Aan letterlijke vertalingen heb je in de Russische context niet zo veel, dus wanneer je toch op een vertaler bent aangewezen, zorg dan dat deze vooraf precies weet en snapt wat je wil.”

De Nederlandse zakenvrouw voelt zich in Sint-Petersburg als een vis in het water. „Dit is een fantastische stad om te wonen. Wel zijn er hier veel contrasten. Aan de ene kant heb je de rijke Russen die in hun grote autobakken rondrijden, aan de andere kant heb je de arme bevolking die op het overvolle openbaar vervoer is aangewezen. Zelf neem ik graag de bus of de metro om mensen te observeren. Op basis daarvan heb ik het idee dat het verschil tussen arm en rijk in de stad de laatste tijd aan het toenemen is.”