Republikeinen rebelleren tegen beleid Bush

Belangrijk onderwerp was ditmaal uiteraard de nasleep van de orkaan Katrina. Hoe wordt de massale wederopbouwoperatie -waarvan de kosten zijn geraamd op ten minste 200 miljard dollar- gefinancierd? Joshua Bolten, begrotingschef van president Bush, sprak na de lunch met de senatoren, van wie sommigen zich zeer kritisch hadden uitgelaten over de ideeën die de Republikeinse president tot nu toe heeft geventileerd over de financiering van de wederopbouw. Bush sluit belastingverhogingen om de financiering te dekken uit en lijkt ook verder niet van plan te snijden in zijn politieke prioriteiten, zoals het permanent maken van enkele tijdelijke belastingverlagingen en de voortzetting van de miljarden verslindende militaire operaties in Irak. Een aantal Amerikanen denkt daar anders over. Volgens de laatste opiniepeiling van het persbureau Associated Pres vindt 42 procent van de Amerikanen dat de operaties in Irak drastisch moeten worden teruggeschroefd om geld vrij te maken voor hulp na Katrina.

Volgens een peiling van The Wall Street Journal en NBC-News vindt 55 procent van de Amerikanen zelfs dat men helemaal moet vertrekken uit Irak, Katrina of geen Katrina. Zestig procent denkt volgens deze peiling dat de prioriteiten van de president niet overeenkomen met de prioriteiten van de gemiddelde burger (lees: kiezer). De waarderingscijfers voor Bush’ beleid dalen in alle peilingen scherp, zelfs in de peilingen van het zeer pro-Republikeinse Fox-News. „Dit zijn dramatische cijfers die de president niet kan negeren als hij een brede rebellie in z’n eigen partij wil voorkomen”, meent Ralph Rector, politiek analist van de conservatieve denktank Heritage Foundation.

Hij wijst erop dat er een verschil is in betekenis van de resultaten van de opiniepeilingen en de kritiek op het beleid van Bush uit vooral conservatief Republikeinse kringen. „De peilingen geven de mening van een doorsnee van de bevolking weer. Die bevolking is duidelijk niet blij met het beleid van haar president. De conservatieve Republikeinse kritiek richt zich op speciale elementen van het beleid van Bush.

Traditioneel pleiten de Republikeinen bijvoorbeeld voor een zo beperkt mogelijke rol van de federale overheid, van Washington dus. Zij willen meer verantwoordelijkheid voor de afzonderlijke staten en zij hebben altijd gepleit voor een evenwichtig financieel beleid”, aldus Rector.

„Wij hebben de Democraten altijd verweten dat zij maar uitgaven in naam van het zogenaamde algemeen belang. ”Na ons de zondvloed” leek hun motto, dat wij absoluut niet onderschrijven. Nu zien wij een Republikeinse overheid die het overschot dat wij van de regering-Clinton erfden, heeft omgezet in stijgende financieringstekorten. Bovendien breidt Bush het overheidsapparaat sterk uit. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid is een nieuw federaal bureaucratisch monster.

Verder pleitte Bush in de verkiezingsstrijd in 2000 voor minder internationale bemoeienis van Washington. Die bemoeienis is nu zo groot dat het leger reservisten moet oproepen en eenheden van de Nationale Garde moet inzetten om zijn internationale taken te kunnen uitvoeren. Dat is beslist in strijd met onze Republikeinse grondbeginselen”, meent Ralph Rector.

In 1994 trad de nieuwe leider van de Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, Newt Gingrich, aan onder het motto: ”Minder overheid”. Nu pleit diezelfde Gingrich voor een „massale federale Katrina-operatie, omdat anders de Democraten deze ramp politiek zullen uitbuiten.” Vanwaar deze nervositeit onder de Republikeinen?

Volgens politiek analiste Nina Kamp van het Brookings Research Instituut in Washington vormen de tussentijdse verkiezingen volgend jaar de verklaring. „Laten wij eerlijk zijn: de septemberaanslagen in 2001 verrasten iedereen. Bush móést daarop reageren. De daaropvolgende invasie van Afghanistan werd dan ook breed gesteund.

Maar het was, zeker achteraf gezien, politiek niet verstandig om die operatie uit te breiden naar Irak. Verder zijn er de steeds verder stijgende energieprijzen. Daar komt nu het dilemma bij dat de orkaan Katrina creëert. Bush en mensen als Gingrich pleiten voor een breed federaal programma om het geschonden imago van de president -dat op zijn Republikeinse partijgenoten afstraalt- na de wanordelijke reactie op deze orkaan te herstellen.

Is er werkelijk een massaal federaal overheidsingrijpen vereist, of kan men de wederopbouw beter overlaten aan regionale autoriteiten in samenwerking met particulier initiatief en het bedrijfsleven? Dat zijn moeilijke keuzes en veel Republikeinen vrezen dat zij volgend jaar bij de verkiezingen afgerekend zullen worden op alles wat er tot nu toe in Washington is misgegaan onder leiding van hun partijgenoot Bush. Dat verklaart de toenemende Republikeinse kritiek vanuit het Congres”, meent Kamp.

Zij wijst op de orkaan Rita, die zich nu nog boven de Golf van Mexico bevindt maar op weg is naar Texas, de staat met grootste Amerikaanse olieraffinaderijen. „Als deze orkaan de schade van Katrina verdubbelt -in Texas of mogelijk opnieuw in Louisiana- worden de problemen voor de Republikeinen nog groter. De overheid kan het zich politiek eenvoudigweg niet veroorloven de slachtoffers van de ramp -individuele burgers en bedrijven- niet op een of andere manier te helpen. Dat betekent dat er nog meer geld beschikbaar moet komen voor hulp, hetgeen de president volgens mij zal dwingen om prioriteiten te stellen en te beknotten op enkele van zijn lievelingsprojecten”, besluit Nina Kamp.

Republikeinen rebelleren tegen beleid Bush

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?