Het was het startsein voor een onverwachte en heftige verkiezingscampagne. In een land waar politici tijdens verkiezingen doorgaans witte handschoenen dragen om te tonen dat zij ’schoon’ zijn en ’fair’ te werk gaan, gaat het er deze keer ongekend fel aan toe. Het is hard tegen hard.

Zowel de media als de politici gebruiken een vocabulaire dat meer doet denken aan oorlog dan aan een stembusstrijd. Zo zijn leden van Koizumi’s eigen Liberaal-Democratische Partij (LDP) die tegen zijn hervormingsplannen stemden, als ”rebellen” aan de schandpaal genageld. Om hen „uit de weg te ruimen” heeft Koizumi zogenaamde sluipmoordenaars aangesteld. Dit zijn nieuwe LDP-kandidaten uit de kiesdistricten waar ook de rebellen vandaan komen. Die zijn immers verbannen: het wordt hun niet langer toegestaan de LDP te vertegenwoordigen.

Koizumi’s werkwijze heeft de Japanse politiek gepolariseerd, maar de kiezers zijn, hoewel verward, duidelijk wel onder de indruk. Opiniepeilingen door de Japanse media tonen aan dat meer dan de helft van het Japanse volk Koizumi steunt, en bijna elke dag lijkt die steun te groeien. De burgers hebben namelijk de indruk dat hun premier eindelijk zijn verkiezingsbeloften voor hervormingen begint na te komen.

Politieke verslaggevers noemen Koizumi daarentegen „koppig” en vinden zijn besluit om de Tweede Kamer te ontbinden „onnodig.” Voormalig premier Mori noemt hem een „zonderling onder de zonderlingen.” Veel van zijn LDP-collega’s beschuldigden Koizumi ervan dat hij met zijn acties de LDP, die vrijwel de gehele naoorlogse periode in Japan de scepter heeft gezwaaid, uit elkaar zal rukken.

Koizumi daarentegen heeft herhaaldelijk gezegd dat hij ervan overtuigd is dat de LDP „vernietigd moet worden om haar weer tot leven te brengen.” En daarom haalt de vechtlustige premier nu kandidaten binnen die geen politieke achtergrond hebben. Als ze maar bekend en populair zijn. Zoals Makiko Fujino, beroemd door haar veelbekeken kookprogramma’s op de televisie…

Koizumi accepteert het zelfs als een van zijn ’sluipmoordenaars’ niet achter het vaandel van de LDP marcheert. In Hiroshima heeft de charismatische zakenman Horie zich als onafhankelijke kandidaat gepresenteerd om LDP-rebel Kamei te bevechten. Kamei stapte daarop woedend uit de LDP en richtte vorige week met vier andere rebellen een nieuwe partij op, de Shimin Shinto, de Nieuwe Partij van de Burgers. Het gevecht tussen Kamei en Horie krijgt in de media veel aandacht. Het is een strijd tussen mogelijke negatieve gevolgen en toekomstige kansen.

Japan Post heeft nu bijna 25.000 postkantoren in Japan. „De meeste kantoren zullen verdwijnen als zij gedwongen worden de vrije markt op te gaan,” zei Kamei tijdens een interview op Fuji Television Network afgelopen week. Het zijn vooral ouderen op het snel vergrijzende platteland die daar onder zullen lijden, voorspelt de conservatieve politicus.

Maar Japan Post bezorgt niet enkel poststukken. Het is ook de grootste financiële organisatie ter wereld. Horie ziet de meer dan 2,5 biljoen euro in activa en levensverzekeringen die de bank uitgeeft als door politici „misbruikt kapitaal.” Volgens hem zit daar dan ook het grootste pijnpunt van de privatisering van Japan Post. Deze lucratieve fondsen zullen immers naar de privé-sector stromen, en dat willen deze LDP-politici koste wat het kost voorkomen.

Japan Post investeert zijn fondsen nu in Japanse overheidsobligaties. De kosten voor de staat van dergelijke obligaties bedragen slechts 2 procent. Dit ’goedkope geld’ heeft ervoor gezorgd dat er weinig fiscale discipline bestaat in Japan: de overheid maakt enorme publieke investeringen die vaak niets opleveren. Overal zie je lege panden, onafgebouwde vliegvelden en abrupt eindigende snelwegen.

Het Japanse volk levert in principe rentevrije leningen voor projecten waar ze niets aan hebben. Dertig procent van al het geld op Japanse spaarrekeningen en eenderde van alle levensverzekeringen ligt nu bij Japan Post. Dit maakt het bedrijf driemaal zo groot als westerse giganten zoals UBS, Citigroup en HSBC. Horie hamert erop dat geld uit dit enorme Japanse spaarvarken veel beter geïnvesteerd moet worden.

Met zo veel op het spel heeft Koizumi machtige tegenstanders. Banken en andere financiële organisaties zijn vanzelfsprekend vuurbang voor een geprivatiseerd Japan Post. Het valt niet te voorspellen waar deze enorme gletsjer aan geld naartoe zal schuiven zodra het vrijkomt. De Japanse bouwsector wil de kip met de gouden eieren evenmin kwijt: tal van bouwprojecten worden uit deze pot gefinancierd. En dan is er nog de sociale en electorale kant van het verhaal: meer dan een kwartmiljoen werknemers van Japan Post, die uiteindelijk zo’n 1 miljoen stemmen vertegenwoordigen, vrezen voor hun baan.

Koizumi heeft dus een enorme gok genomen door de hervorming door te zetten. De uitkomst van de verkiezingen op 11 september valt niet te voorspellen. Maar dat zij belangrijk zijn, staat buiten kijf. Niet enkel voor Japan. De economische rimpelingen van een mogelijke privatisering van de gigant Japan Post zullen zich over de hele wereld laten voelen.