De stap, waar door Moskou al lang op werd aangedrongen, brengt de toetreding van Rusland tot de Wereldhandelsorganisatie (WTO) dichterbij en zal het land een betere toegang garanderen tot de wereldmarkten. Na de recente toetreding van China is Rusland de enige grote economie die nog buiten de WTO blijft.

Poetin had er aan het begin van het overleg over geklaagd dat de onderhandelingen tussen Rusland en de EU „in cirkels draaien.” Een van de grootste klachten, zei hij, was dat de EU tien jaar na de ineenstorting van de centraal geleide sovjeteconomie nog steeds niet erkent dat Rusland een vrijemarkteconomie heeft.

„Het doet me deugd u vandaag te kunnen aankondigen dat we Rusland volledige markteconomiestatus zullen verlenen”, zei voorzitter Romano Prodi van de Europese Commissie enkele uren later. De Spaanse premier en EU-voorzitter José Maria Aznar voegde hieraan toe dat de EU „stappen zal zetten”, opdat Rusland zo spoedig mogelijk zal kunnen toetreden tot de WTO. De verklaringen van beide EU-woordvoerders werden door beide delegaties met applaus begroet.

Na de van vriendelijkheid overlopende topontmoeting met de Amerikaanse president George Bush toonde de Russische president de Europese landen woensdag aanvankelijk een aanmerkelijk grimmiger gezicht. Met het argument dat „de begrafenis van de Koude Oorlog” nu voorbij is, eiste Poetin vrij verkeer van personen en goederen van en naar Ruslands Oostzee-enclave Kaliningrad. Deze ligt ingeklemd tussen Litouwen en Polen en zal na de toetreding van deze twee landen tot de EU in 2004 geheel door EU-gebied worden omringd.

Bij de opening van zijn gesprekken met Prodi en Aznar zei Poetin „zonder overdrijving” te kunnen stellen dat de ontwikkeling van Ruslands betrekkingen met de EU afhangt van de manier waarop de kwestie-Kaliningrad wordt opgelost. Aznar zei na afloop van de bijeenkomst dat de EU zich volledig bewust is van de „speciale situatie van deze regio.” Prodi zei dat het probleem zal worden opgelost, maar op welke manier gaf hij niet aan.

Kaliningrad, het voormalige Königsberg, werd na eeuwen door Duitsland te zijn bestuurd na de Tweede Wereldoorlog aan de Sovjet-Unie toegewezen. Rusland heeft er nog steeds een belangrijke militaire basis en Russen maken tweederde uit van de anderhalf miljoen inwoners. Tot nu toe mochten Russen zonder visum door Polen en Litouwen van en naar Rusland reizen, maar dat houdt na 2004 op. Omdat de enclave wordt geteisterd door misdaad, corruptie en aidsbesmetting voelt de EU er weinig voor de grens open te stellen.

Poetin drong tijdens zijn recente onderhoud met Bush ook aan op erkenning van de Russische markteconomie door de Verenigde Staten, maar bleef toen, ondanks de vriendelijke woorden van Bush, met lege handen achter. Het Amerikaanse ministerie van handel heeft toegezegd dat het voor 14 juni een besluit zal nemen.