VN zoeken naar definitie terrorisme
Wat is het verschil tussen een terrorist en een vrijheidsstrijder? Bestaat er zoiets als ”staatsterrorisme”? De Verenigde Naties hopen dat de bomaanslagen in Londen en Sharm al-Sheikh de VN-lidstaten over die oude discussies heen helpen.
De lidstaten van de VN hebben al twaalf internationale verdragen uitgewerkt die het terrorisme moeten helpen bestrijden, maar over een definitie heeft de wereldorganisatie nog altijd geen eensgezindheid bereikt. Precies op dat punt zitten ook de besprekingen over een dertiende -en misschien wel laatste- terrorismeverdrag al sinds 2000 vast.
VN-secretaris-generaal Kofi Annan vindt het welletjes. „Wat er de voorbije weken is gebeurd, van Londen tot Sharm al-Sheikh en op andere plaatsen, geeft ons nog een extra argument om tot een goede definitie van terrorisme te komen waar we allemaal mee kunnen leven”, verklaarde hij deze week in New York.
De conventie waarover de VN-leden blijven debatteren, neemt de belangrijkste bepalingen van de bestaande twaalf verdragen tegen het terrorisme over. De nieuwe conventie behandelt daardoor uiteenlopende onderwerpen zoals gijzelingen, kapingen, bomaanslagen, nucleair terrorisme en de financiering van terroristische netwerken.
Maar volgens sommige diplomaten zitten er toch nog lacunes in het lijvige ontwerp. Arabische diplomaten dringen erop aan de conventie uit te breiden met het begrip staatsterrorisme - acties van het leger of de ordediensten die de mensenrechten of andere internationale rechtsregels schenden. Anderzijds willen ze dat de VN een onderscheid maken tussen terrorisme en het geweld dat mensen gebruiken om buitenlandse bezetters te verdrijven.
In beide gevallen denken ze uiteraard aan het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Volgens de Arabische redenering maakt Israël zich schuldig aan staatsterrorisme in de Palestijnse gebieden, terwijl de Palestijnen en de Libanese milities die zich tegen Israël richten, vrijheidsstrijders zijn. Israël noemt de Palestijnse militanten terroristen, en vindt dat zijn troepen alleen de veiligheid van de Israëlische burgers waarborgen.
Optimisten binnen de VN geloven dat er een doorbraak komt. Volgens Palitha Kohona, het hoofd van de afdeling verdragen van de VN, is er „significante vooruitgang” gemaakt bij de laatste vergadering van de commissie die het ontwerpverdrag schrijft.
Maar er zijn aanwijzingen dat de oude tegenstellingen nog niet weg zijn. De grote millenniumtop die de VN in september in New York organiseren, zal waarschijnlijk alle vormen van terrorisme streng veroordelen, maar in een ontwerp voor de slotverklaring van die bijeenkomst die vorige week vrijdag werd gepubliceerd, staat alleen een politieke en geen juridische definitie.
De tekst heeft het over „het mikken op en het weloverwogen vermoorden van burgers en niet-strijders”, en over „acties die gericht zijn op het doden of het zwaar verwonden” van die twee groepen met de bedoeling „een bevolking te intimideren of een regering of internationale organisatie te dwingen iets te doen of iets te laten.” Maar even verder volgt dat de top het aan de volgende sessie van de Algemene Vergadering van de VN overlaat om een wettelijke definitie vast te leggen.
Volgens Kofi Annan moet een algemene conventie tegen het terrorisme er vooral voor zorgen dat er „geen uitwijkplaatsen” overblijven voor terroristen. Alle landen die de conventie ratificeren, verplichten zich ertoe terroristen te berechten of uit te leveren.