Betrokkenen publiceerden gisteren onder het motto ”Oproep tot ontwaken voor Europa” een open brief, gericht aan de huidige regeringsaanvoerders. Die zijn aanstaande vrijdag bijeen in Gent en praten dan onder andere over de te volgen aanpak in de komende jaren om een drastische herziening van de werkwijze van de Unie te realiseren. In december willen zij tijdens hun beraad in Laken (Brussel) definitief het traject uitzetten.

De eerste ondertekenaar van het schrijven is de Fransman Jacques Delors, voormalig voorzitter van de Europese Commissie. Tot de groep behoren verder onder anderen diens opvolger Santer (Luxemburg), de vroegere Duitse kanseliers Schmidt en Kohl en de ex–premiers Amato (Italië), Dehaene (België), Gonzalez (Spanje) en Soares (Portugal).

Tijdens de top van Nice van december 2000 slaagden de politieke leiders van de vijftien lidstaten er niet in overeenstemming te bereiken over ingrijpende institutionele aanpassingen. De verontruste ’oudgedienden’ wijzen erop dat de EU nog steeds opereert met spelregels en organen die ooit zijn ingesteld voor de samenwerking tussen slechts zes landen. Na de uitbreiding tot in eerste instantie waarschijnlijk 25 leden dient zich het grote gevaar aan van een stagnatie bij de besluitvorming.

Het antwoord ligt volgens Delors en de zijnen in het tot stand brengen van sterke, democratische en efficiënt functionerende instellingen. Zij pleiten voor de zogeheten communautaire methode. Daarin speelt de Commissie een centrale rol. Die ontwikkelt zich in die variant tot een soort regering.

Voorts willen zij dat beslissen via meerderheid gebruikelijk wordt. Tot nu toe is bij tal van onderwerpen unanimiteit nodig tussen de lidstaten. „Uitbreiding brengt het risico mee dat bij het handhaven van die praktijk steeds meer onderwerpen worden geblokkeerd door een veto”, waarschuwen de oud–politici.

Meningsverschillen
De huidige leiders zullen de diagnose onderschrijven, maar als het gaat om mogelijke oplossingen bestaan er forse meningsverschillen. Zo voelt Groot–Brittannië absoluut niet voor verdere federalisering, met een toenemende invloed van ’Brussel’. Ook Frankrijk geeft traditioneel de voorkeur aan de intergouvernementele benadering, waarbij het zwaartepunt van de macht berust bij de regeringen.