Nederland is volgens hem onvoldoende voorbereid op een massale uitbraak van de griep. Helsloot baseert zich daarbij op een studie die hij samen met onder anderen virologen uitvoerde. Deze studie beschrijft de Nederlandse organisatie van de infectieziektebestrijding, inclusief de wetgeving, en analyseert de werking ervan bij recente uitbraken.

Volgens Helsloot beperkt de voorbereiding in Nederland zich tot een situatie waarbij sprake is van hooguit tien tot vijftig slachtoffers. „In dat geval weten medici en de ggd exact wat ze moeten doen. Het regelen van noodopvang en het in quarantaine houden van patiënten is keurig in draaiboeken vastgelegd.”

Nederland dreigt volgens de onderzoeker in moeilijkheden te komen als een uitbraak van de vogelgriep onverwacht de vorm van een epidemie aanneemt. „In dat geval dreigt een chaos. Niet omdat medici niet weten wat ze dan moeten doen, maar omdat de rest van de maatschappij het niet weet.”

Als voorbeeld van een onverwachte situatie noemde hij de aankomst van een vliegtuig op Schiphol met aan boord een besmette passagier. Waar de reizigers is zo’n geval na de landing heen moeten, is nergens vastgelegd, zei hij.

De overheid miskent het gedrag dat uitbreekt als de epidemie landelijk toeslaat, aldus Helsloot. „Het gevaar bestaat dat de maatschappij stil komt te liggen doordat mensen massaal besluiten zich af te schermen en thuis te blijven.”

Helsloot wil dat de overheid beter in kaart brengt welke maatregelen mensen zelf kunnen treffen om te voorkomen dat er paniek uitbreekt.

Tot dusver maakte de vogelgriep vooral in Aziatische landen slachtoffers. In Hongkong vielen bij een recente uitbraak 7 doden, in Thailand 12, in Vietnam 38, in Cambodja 4 en in Indonesië 3. In Nederland overleed in 2003 een dierenarts in Den Bosch nadat bij hem het vogelgriepvirus was geconstateerd.