IJdele Venetiaan weet van geen wijken
Het Surinaamse parlement is dinsdag bijeengekomen om een nieuwe president en vice-president te kiezen. Huidig president Ronald Venetiaan is door de in de steigers staande nieuwe coalitie voorgedragen om voor de derde maal staatshoofd van de republiek te worden.
Op basis van de zetelverdeling kan hij in het parlement rekenen op meer steun dan zijn tegenkandidaat Rabindre Parmessar. Maar de benodigde tweederde meerderheid behaalde niemand.
De rol van toppoliticus ligt Venetiaan goed. De basis werd daarvoor gelegd in zijn jeugd, toen de Hollandse fraters hem met harde hand voorbereidden op een bestaan in de complexe wereld. De fraters gaven hem flink slaag, waardoor hij nu nog altijd weinig sympathie kan opbrengen voor alles wat blank is.
De 68-jarige Venetiaan begon zijn carrière als wiskundeleraar en werd later directeur van een middelbare school in Paramaribo. Hij voelde zich al op jonge leeftijd aangetrokken tot het politieke spel. Hij beschouwt zichzelf als een echte nationalist, die weinig moet hebben van de kritische wijze waarop het buitenland, en Nederland in het bijzonder, naar Suriname kijkt.
In 1973 deed Venetiaan voor het eerst op politiek-bestuurlijk niveau van zich spreken, toen hij werd benoemd tot minister van Onderwijs en Volksontwikkeling in het eerste kabinet-Arron. Vier jaar later mocht hij bij het aantreden van het tweede kabinet Arron op het pluche van dezelfde ministerszetel blijven zitten. Ook na de staatsgreep van 1980 was hij korte tijd minister.
Veertien jaar geleden, toen het democratiseringsproces langzaam in gang was gezet, werd hij voorzitter van de Nationale Partij Suriname (NPS). Na de klinkende verkiezingsoverwinning van de Nieuw-Frontcombinatie in 1991, waar de NPS deel van uitmaakt, werd Venetiaan voor het eerst president.
In 1996 werd hij verrassend afgetroefd door de Nationale Democratische Partij (NDP) van ex-dictator Desi Bouterse, die ervoor wist te zorgen dat binnen het Nieuw Front een breuk ontstond waardoor NDP-kandidaat Jules Wijdenbosch tot president werd gekozen. Maar in 2000, na vier desastreus verlopen jaren van de NDP-regering, mocht Venetiaan opnieuw op het door hem zo geliefde pluche van de presidentszetel gaan zitten.
Hij heeft volgens eigen zeggen tien schone vingers, wat in een politieke wereld waarin graaien en vriendendiensten verlenen zo gewoon lijken een opmerkelijk pluspunt is. Maar tegelijkertijd zorgt zijn stugge houding ervoor dat hij als een moeilijke gesprekspartner wordt gezien. Bovendien heeft Venetiaan tegen dat hij leidinggeeft aan een Nieuw-Frontcombinatie die doorlopend struikelt over etnische, zakelijke en eigenbelangen, waardoor er minder daadkracht aan de dag gelegd wordt dan de kiezer zou willen.
Van Venetiaan is bekend dat hij een behoorlijke ijdeltuit is. Een schoonheidssalon aan de Kwattaweg in Paramaribo heeft een goede klant aan hem. Iedere week gaat hij op zijn minst één keer langs om zijn hoofd- en baardhaar te laten bewerken, zijn hand- en teennagels te laten vijlen, zijn lippen te laten glossen en een gezichtsmasker te laten brengen. Wat kleding betreft geldt die ijdelheid niet: terwijl iedere Chinees die deel uitmaakt van de elite in het grote Aziatische land tegenwoordig keurig in pak met stropdas loopt, hult Venetiaan zich nog altijd met plezier in de hem kenmerkende Mao-outfit.
Hij geniet van het aanzien dat bij het presidentschap behoort. Maar veel Surinamers zijn de mening toegedaan dat hij na twee termijnen beter de eer aan zichzelf had kunnen houden, niet in de laatste plaats omdat onder zijn leiding het land er in economisch opzicht nauwelijks op vooruit is gegaan. Bovendien wil men een jongere president, die een frisse wind door het land kan laten waaien. Maar Venetiaan wil van geen wijken weten.
„Hij heeft tot op zekere hoogte goed werk verricht”, zegt de jurist en econoom Guillermo Samson. „Maar het is nu tijd om te gaan. Drie termijnen is te veel, maar Venetiaan is te trots om uit zichzelf het strijdtoneel te verlaten. Hij behoort tot de categorie mensen die denken dat ze onvervangbaar zijn. Maar de begraafplaatsen liggen vol met mensen die dachten dat ze onmisbaar waren. Ondanks dat ze er niet meer zijn, draait alles gewoon door.”
De 51 leden van de Nationale Assemblee, het Surinaamse parlement, zullen vandaag proberen de nieuwe president en vice-president te kiezen. Venetiaan en Parmessar, die door de NDP naar voren is geschoven, zijn de kandidaten voor het hoogste ambt, Ram Sardjoe en Wilfried Roseval voor het vice-presidentschap. Het staat nu al vast dat geen van hen de vereiste tweederde meerderheid behaalt.
Ook bij deze tweede stemronde zal waarschijnlijk geen beslissing vallen.