Het is voor het eerst in elf jaar dat er een vacature is in het hoogste Amerikaanse rechtscollege. O’Connor zit sinds 1981 in het Hooggerechtshof. Indertijd is zij door president Ronald Reagan benoemd. Het vertrek van O’Connor is hoogstwaarschijnlijk het begin van een bittere politieke strijd over haar opvolging.

Voor de Republikein Bush is het de eerste keer dat hij een kandidaat voor het Hooggerechtshof kan voordragen. De Democratische minderheid in het Amerikaanse parlement heeft in de afgelopen jaren al een aantal keren de benoeming van conservatieve rechters bij lagere rechtbanken geblokkeerd.

President Bush prees O’Connor tijdens een persconferentie over haar aangekondigde vertrek. „Amerika is trots op de staat van dienst van rechter O’Connor. Ze is een onderscheidende en nauwgezette rechter en volledig integer.” Hij riep op tot een „waardig proces” inzake haar opvolging. Vermoedelijk komt hij pas in oktober met een voordracht.

De Democraten hebben bij een aantal voordrachten voor rechters het wapen van de ”filibuster” ingezet, een parlementaire kunstgreep om door middel van eindeloze redevoeringen een stemming af te wenden. De Republikeinse meerderheid dreigde de afgelopen maanden eens en voor altijd een einde te maken aan het oude parlementaire recht. Uiteindelijk bereikten Republikeinen en Democraten een compromis om de filibuster alleen in „uitzonderlijke gevallen” te gebruiken.

Volgens een woordvoerder van het hof gaat O’Connor met pensioen om privé-redenen. Haar man lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Maar er werd geen rekening gehouden met haar vertrek. Wel was verwacht dat de voorzitter van het Hooggerechtshof, William Rehnquist, voor het zomerreces zou aankondigen dat hij ermee ophoudt. De gezondheid van de 80-jarige Rehnquist is slecht. Hij lijdt aan kanker.

O’Connor en Rehnquist studeerden in 1952 samen af aan de Stanford University, Rehnquist als beste van de klas en O’Connor als derde. Na de benoeming van O’Connor is nog een vrouw benoemd in het Hooggerechtshof, Ruth Bader Ginsburg. Voordat O’Connor werd benoemd in het hof was ze onder meer rechter in Arizona en lid van het parlement van die staat.