Een Italiaanse rechter heeft inmiddels de arrestatie van de vermeende kidnappers gelast.„Abu Omar leeft en bevestigt dat hij is gemarteld.” Dat zei de directeur van het islamitisch centrum in de Viale Jenner in Milaan maandag tegen de krant Corriere della Sera. „Zijn familieleden kunnen hem om de zeven à tien dagen in de gevangenis opzoeken.” De directeur zei Abu Omar telefonisch gesproken te hebben.

Het lijkt op het eerste teken van leven dit jaar van Abu Omar, de 42-jarige Egyptische imam in Milaan, die op 18 februari 2003 spoorloos verdween. Volgens onderzoek van het Milanese gerechtshof onder leiding van rechter Chiara Nobile werd Abu Omar door de CIA ontvoerd en overgebracht naar een Egyptische gevangenis.

De onthullingen werden al maanden geleden gedaan in het dagblad La Repubblica, dat kennelijk inzicht had gekregen in het dossier dat bij rechter Nobile in de maak was. In Italië is het niet ongebruikelijk dat rechters informatie aan bevriende journalisten geven om hun zaak publicitair gewicht te geven.

Volgens de krant komt Abu Omar, die voluit Hassan Mustafa Osama Nasr heet, oorspronkelijk uit Alexandrië en zou hij in de jaren ’90 in Afghanistan en Bosnië hebben gevochten. In 1996 vestigde hij zich in Albanië, waaruit hij vluchtte toen de Egyptische inlichtingendienst erachter kwam dat hij een plan zou hebben om de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken te vermoorden, die een bezoek bracht aan Tirana.

Vanaf 1999 leefde hij in Italië, waar hij de status van erkend asielzoeker heeft. Sindsdien woonde hij in een appartement in Milaan, dat toebehoort aan het islamitisch centrum in de Viale Jenner. Dat complex wordt door de geheime dienst beschouwd als een logistiek steunpunt van het internationaal, islamitisch extremisme.

De afgelopen jaren hebben de Italiaanse autoriteiten verscheidene mensen opgepakt die verbonden waren aan dit centrum. Er zijn verbindingslijnen aangetoond met al-Qaida. Zo was het appartement dat Abu Omar bewoonde -volgens justitieel onderzoek- eerder doorgangsadres voor voortvluchtige leden van een zogenaamde slapende cel van al-Qaida. De Egyptenaar viel op doordat hij vlammende betogen in de moskee hield. Hij zou ook bereid zijn een nieuw terroristisch netwerk op te zetten.

De activiteiten van Abu Omar bleven niet onopgemerkt, en kennelijk wilden de Amerikanen hem uit de roulatie hebben door hem aan de Egyptische autoriteiten over te geven, die met de man nog een appeltje hadden te schillen.

Volgens La Repubblica werd Abu Omar op 18 februari 2003 ’s ochtends vroeg midden op straat, niet ver van de Viale Jenner, meegenomen door een commando in drie auto’s. Daarna zou hij naar de Amerikaanse basis Aviano zijn gebracht. Vervolgens ging de reis naar Egypte, waar hij herhaaldelijk zou zijn gemarteld.

De details van zijn ontvoering en de martelingen komen uit één bron, namelijk Abu Omar zelf. Hij werd op 19 april 2004 in Alexandrië vrijgelaten onder de voorwaarde niets te zeggen over wat met hem was gebeurd. Maar daaraan hield hij zich niet. Eerst belde hij zijn vrouw, daarna een imam in Milaan. Aan de imam vertelde hij zijn verhaal, dat door Milanese onderzoekers werd onderschept. De transcriptie van het gesprek publiceerde La Repubblica later. Op 12 mei werd hij weer opgepakt. Sindsdien zou hij nog steeds in de Egyptische gevangenis zitten.

In Italië is in linkse kringen verontwaardigd gereageerd op het voorval. „Hoe kunnen we tolereren dat onze soevereiniteit wordt aangetast? Onze soevereiniteit is gewond geraakt en de mensenrechten zijn vertrapt”, schreef Antonio Cassese, voormalig president van het Joegoslavië-tribunaal maandag in La Repubblica. De regering moet de Amerikanen op het matje roepen, vindt de Italiaan, die onlangs een VN-rapport over de situatie in Sudan heeft geschreven.

Als de CIA werkelijk zo’n actie in Italië heeft gepleegd, is het inderdaad onwaarschijnlijk dat dat is gebeurd zonder medeweten van de Italiaanse autoriteiten.

Wat Cassese en exponenten van de oppositie ook kwaad maakt is dat de Amerikanen nog steeds geen voldoende opheldering hebben gegeven over de dood van Nicola Calipari, een Italiaanse geheim agent die op 4 maart in Irak een bevrijde Italiaanse gijzelaar begeleidde en op weg naar het vliegveld per abuis door de Amerikanen werd doodgeschoten.

Dat de CIA ontvoeringen van vermeende terroristen in het buitenland pleegt, is geen geheim. George Tenet, de voormalige directeur van de CIA, verklaarde in 2002 dat zeventig terroristen waren overgeleverd aan de internationale justitie. En de Egyptische premier Ahmed Nazif verklaarde een maand geleden op het Amerikaanse network NBC dat de VS sinds 2001 zeventig terroristen naar Egypte hebben gestuurd.

Maar of Abu Omar daaronder valt is niet met zekerheid te zeggen. De aan de CIA gelieerde personen voor wie rechter Nobile via een Europees opsporingsbevel heeft uitgevaardigd, zijn volgens The New York Times niet allemaal werkelijk bestaande mensen. Het Amerikaanse dagblad schrijft dat elf van de dertien namen niet bestaan en gekoppeld zijn aan valse fiscale nummers.