In het rapport worden enkele gevestigde democratieën beschuldigd van ernstige schendingen van de mensenrechten, maar de zwaarste kritiek geldt de landen van Centraal-Azië. „Deze landen zijn nu veertien jaar zelfstandig”, zei OVSE-directeur Aaron Rhodes. „Het excuus dat zij nog worstelen met de overgang naar democratie wordt steeds zwakker.”

Schendingen van mensenrechten die plaatsvinden in de VS, Groot-Brittannië en Rusland komen grotendeels voort uit de strenge antiterreurwetgeving die daar recent is aangenomen. Bij hun pogingen de veiligheid te verbeteren verzwakken deze OVSE-lidstaten de mensenrechten en geven zij een slecht voorbeeld aan landen die problemen hebben bij de overgang naar een democratisch bestel, aldus het rapport. „De veiligheid wordt hier niet door verbeterd”, zei Rhodes. „Het ondermijnt het geloof van de bevolking in de idealen die deze landen uitdragen.” In de genoemde drie landen is ook sprake van toenemend antisemitisme, islamofobie en andere vormen van intolerantie.

Ten aanzien van Centraal-Azië blijft het martelen van verdachten een ernstig probleem in Kirgizië, Turkmenistan, Moldavië, Oekraïne, Oezbekistan en Tsjetsjenië, zegt de Helsinki-federatie. In Tsjetsjenië zijn buitengerechtelijke executies en verdwijningen nog steeds aan de orde van de dag en wordt dat soort misdaden zelden of nooit bestraft.

Oezbekistan werd in het rapport uitvoerig vermeld vanwege de gebeurtenissen in de oostelijk stad Andijan. Volgens mensenrechtengroepen werden daar 750 ongewapende demonstranten doodgeschoten door ordetroepen, nadat militante moslims een overheidsgebouw en een gevangenis hadden bestormd. De Oezbeekse regering zegt dat het er 173 waren en weigert een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren. President Islam Karimov legt de schuld voor het bloedbad bij moslimterroristen. „Ze rechtvaardigen een massamoord op burgers uit naam van de strijd tegen terrorisme. Het is een grof schandaal”, zei Rhodes.

Met de persvrijheid is het in de landen van de voormalige Sovjet-Unie ook slecht gesteld, aldus het rapport. In Turkmenistan voeren de autoriteiten directe censuur uit en oefenen zij volledige controle uit over de media. In Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Kazachstan en Tadzjikistan worden politieke dissidenten vervolgd. Zelfs in Georgië, waar de westers georiënteerde Michail Saakasjvili aan het bewind is, is de diversiteit aan media de laatste maanden afgenomen.