Schröder wil de stemming verliezen, wat betekent dat sommige Bondsdagleden van zijn eigen partij tegen hem moeten stemmen of zich van stemming moeten onthouden. Daarna moet Schröder bondspresident Horst Köhler overhalen voor september, een jaar vroeger dan gepland, verkiezingen uit te schrijven.

Köhler heeft drie weken de tijd om te beslissen of hij instemt met vervroegde verkiezingen. Als minder dan 301 van de 601 parlementsleden vrijdag hun vertrouwen in Schröder uitspreken, moet Köhler uiterlijk 22 juli de vervroegde verkiezingen afwijzen of uitschrijven. Als Köhler zijn toestemming verleent, vinden de verkiezingen binnen zestig dagen plaats, dus uiterlijk op 18 september.

Schröder zegt een nieuw mandaat nodig te hebben na een reeks gevoelige nederlagen van zijn SPD bij verkiezingen in enkele deelstaten. Door deze nederlagen heeft de conservatieve coalitie de controle gekregen over de Bondsraad, de Duitse Eerste Kamer, waardoor die het programma van de regering kan blokkeren.

In de opiniepeilingen ligt de SPD ver achter op de conservatieve CDU/CSU, waarvan kanselierskandidaat Angela Merkel de eerste vrouwelijke kanselier van de Bondsrepubliek kan worden.