Onderzoeksbureau Research voor Beleid, dat de gevolgen van de Europese plannen voor Nederland onderzocht, komt in zijn dinsdag gepresenteerde rapport tot dit scenario. FNV Bondgenoten, CNV Bedrijvenbond, Platform Toekomst Suikermarkt en Cumela Nederland, die het onderzoek lieten uitvoeren, pleiten voor een meer geleidelijke hervorming van het Europese suikerbeleid. Het tempo van Fischer Boel is te hoog en zal de teelt van suikerbieten en de verwerking ervan tot suiker in de fabrieken „volledig” doen verdwijnen, waarschuwen zij.

De Europese Commissie zou vanmiddag het nieuwe suikerbeleid dat deze sector moet liberaliseren presenteren. Eerder lekte al uit dat de prijs voor suiker hierin met 39 procent omlaag gaat. Voor de suikerbieten staat een prijsdaling van 42 procent op het programma. Die daling zal voor consumenten amper merkbaar zijn. Een fles cola wordt hooguit 2 eurocent goedkoper, verwacht voorzitter J. van Campen van suikerfabrikant Cosun.

Voor de sector zijn de plannen wel ingrijpend. De bietentelers leveren met dat voorstel gemiddeld eenvijfde van hun inkomen in. Een flink aantal zal stoppen met deze teelt, waardoor het overgebleven aanbod voor de drie overgebleven suikerfabrieken van Cosun en CSM volgens Van Campen te klein dreigt te worden. Met „in het slechtste geval” als gevolg dat de hele sector onderuitgaat.

LTO-vakgroepvoorzitter A. Maarsingh kenschetst de plannen van Fischer Boel als een „uitrookbeleid.” De Nederlandse suikersector ziet meer in een geleidelijke, „warme sanering” van de productie in de zwakkere suikerlanden als Griekenland, Portugal, Italië en Spanje.

Bestuurder A. Jongbloed van FNV Bondgenoten vreest voor een „sociaal drama” als de Brusselse suikerplannen niet veranderen. Volgens voorzitter J. Jongejan van CNV Bedrijvenbond vallen de klappen vooral in gebieden die toch al economisch zwakker zijn.

Op het Plein voor de Tweede Kamer hadden zich dinsdag ongeveer 1000 boeren, werknemers van de suikerindustrie en loonwerkers verzameld om te protesteren tegen de Brusselse plannen. De vier organisaties overhandigden tevens het onderzoeksrapport aan de kamerleden.

Minister Veerman (Landbouw) zei in een reactie vanuit Luxemburg alle begrip te hebben voor de demonstraties. Maar hij denkt dat de Nederlandse sector „niet in een slechte positie zit” voor de hervorming. De veranderingen komen hier waarschijnlijk minder hard aan, wegens de efficiency en het gunstige klimaat in Nederland.

De minister heeft steeds zijn steun toegezegd voor hervorming van de sector. Hij is voor een aanzienlijke prijsverlaging, voor hogere importen van arme landen, voor minder quota en voor uitfaseren van gesubsidieerde export.

„Maar het moet wel in zo’n tempo gebeuren dat de boel niet omvalt”, vindt Veerman. De snelheid van de omslag is volgens hem een van de nadere gespreksonderwerpen, evenals de geplande import en compensatie: „We moeten kijken of het in november tot een besluit komt onder het Britse EU-voorzitterschap.”