De campagne, die verder ook de slagzin ”Immigratieland Portugal, tolerant Portugal” hanteert, werd eind vorige week gelanceerd door het Hoge Commissariaat voor Immigranten en Etnische Minderheden (Acime).

Bijlagen bij alle grote kranten legden uit dat Portugal eeuwenlang een land van emigranten was en zich onder meer daardoor de achterliggende jaren genoodzaakt zag de 400.000 migranten op te nemen die nu legaal in het land verblijven, „om van Portugal een beter land te maken.”

De Portugese overheid wil met de campagne een aantal taaie vooroordelen over Oost-Europese en Afrikaanse migranten weerleggen. Nee, gastarbeiders pikken ”onze” banen niet in; in sommige sectoren zijn handen te weinig, en dat komt doordat 4,5 miljoen Portugezen in het buitenland leven.

Portugal wordt ook niet onder de voet gelopen door vreemdelingen: de Organisatie voor Economische Samenwerking in Europa (OESO) telde in 2002 in Luxemburg 37 procent migranten, in Zwitserland 19 procent en in België, Oostenrijk en Duitsland 8 tot 10 procent. Volgens de officiële cijfers zit Portugal nu nog maar aan 4 procent.

Portugal is wel heel snel een immigratieland geworden. In 1990 telde Portugal 100.000 legale migranten, dat aantal verdubbelde tegen 1999 en vorig jaar was het alweer verdubbeld, tot 400.000. Volgens niet-officiële schattingen komen daar nog eens 210.000 mensen zonder papieren bij. Op een bevolking van 10,2 miljoen mensen wordt dat stilaan merkbaar.

Portugal moest vooral buitenlandse arbeiders invoeren toen de economie in de eerste helft van de jaren negentig snel groeide. Tussen 1998 en 2004 was de Portugese arbeidsmarkt opnieuw overvraagd door talrijke grote openbare werken - van de wereldtentoonstelling tot de bouw van de 18 kilometer lange Vasco da Gama-brug in Lissabon en de tien nieuwe stadions voor het Europees Voetbalkampioenschap. Volgens het hoge commissariaat voor de migranten had geen van die grote projecten kunnen slagen zonder de hulp van gastarbeiders.

Portugal is geen land van vreemdelingenhaters. José Maria Gil Robles, de Spaanse mensenrechtencommissaris van de EU, stelde in 2003 dat „de groeiende aantallen buitenlanders door Portugal opgenomen zijn zonder dat er sociale of raciale spanningen ontstonden.”

Volgens Gil Robles kon de openheid en de tolerantie van Portugal als voorbeeld fungeren voor andere Europese landen.

Maar het hoge commissariaat voor de immigranten, een in 2002 opgerichte instelling die de integratie van migranten en minderheden moet bevorderen, wil vermijden dat het latente ongenoegen en de eerste geïsoleerde incidenten uitlopen op de vreemdelingenhaat waarmee zo veel andere Europese landen af te rekenen hebben.