De Italiaanse minister-president én minister van Buitenlandse Zaken Silvio Berlusconi zegt dat Italië een hoofdrol heeft gespeeld in de oplossing van de crisis rond de Geboortekerk in Bethlehem. „We hebben rechtlijnig en creatief gehandeld.” Hij doelt daarmee op het feit dat de Palestijnse terroristen in Europa onderdak krijgen, zodat noch Sharon noch Arafat gezichtsverlies hoeft te lijden.

Toch is het vreemd dat te horen van de Italiaanse regering, die feitelijk door alle betrokkenen is gepasseerd. Het akkoord dat ervoor zorgde dat Israël het beleg in Bethlehem heeft kunnen opgeven en de dertien Palestijnen niet voor een rechter hoeven te verschijnen, is voornamelijk een diplomatiek succes van het Vaticaan. Dat stuurde de Franse kardinaal Roger Etchegaray naar het Heilige Land, waar hij samen met de Italiaanse oud-premier Giulio Andreotti (die als vanouds goede contacten met Arabieren heeft) en de vertegenwoordiger van de Palestijnse Autoriteit in Rome tot een oplossing kwam die Israëlische goedkeuring kon wegdragen.

Ook Michel Sabbah, de rooms-katholieke primaat van Palestina, droeg zijn steentje bij, ondanks zijn eenzijdige opstelling ten opzichte van Israël. Op 8 mei liet Sabbah nog een verklaring uitgaan waarin hij schreef dat „zolang de bezetting duurt de Palestijnen het recht en de plicht hebben (…) verzet te plegen. (…) Zodra de bezetting voorbij is, zal het geweld over zijn.” Opmerkelijk dat een christelijk leider begrip heeft voor geweld en dat hij ingaat tegen de paus, die keer op keer het geweld van beide zijden heeft afgekeurd. „Het is beter de oorzaak van het geweld, de Israëlische bezetting, te stoppen dan ertoe op te roepen het geweld te beëindigen”, schrijft Sabbah, die geboren is in Nazareth.

Het akkoord dat de Rooms-Katholieke Kerk bewerkstelligde moest ertoe leiden dat Italië alle dertien Palestijnen zou opnemen. Dat nu werd Berlusconi te gortig, ook al omdat de Italiaanse diplomatie er niets mee van doen had. Bovendien voelden conservatieve elementen in de regering, zoals vice-premier Gianfranco Fini, er niets voor om terroristen gastvrijheid te bieden.

Zou Berlusconi zich wel edelmoediger hebben opgesteld, dan zou dat de internationale rol van Italië hebben vergroot. Berlusconi zou de geschiedenis ingaan als wereldleider die de crisis oploste. Italië zou een wit voetje halen bij zowel de Palestijnen als Israël, omdat beide uit een lastig parket werden verlost. Bovendien heeft hij nog een schuld bij het Vaticaan uitstaan, omdat dat bij monde van onder anderen kardinaal-staatssecretaris Angelo Sodano (politiek gezien nummer twee na de paus), vorige jaar ten tijde van de parlementsverkiezingen kiezers had aangemoedigd op Berlusconi te stemmen.

Toch heeft Berlusconi al die argumenten terzijde geschoven en vorige week geweigerd alle dertien Palestijnen op te nemen. Alleen in Europees verband wil Berlusconi gedeelde gastheer voor de Palestijnse ’ballingen’ zijn.

De waarschijnlijke reden voor Berlusconi’s weigering, zegt de hoogleraar politieke wetenschappen James Walston van de American University in Rome, is precies datzelfde Vaticaan. De invloed van het ministaatje op de binnenlandse en de buitenlandse politiek van Italië is traditioneel uiterst sterk, hetgeen veel Italianen zeer betreuren. Door nu nee te zeggen, wil Berlusconi aantonen dat hij een vuist kan maken naar het Vaticaan. Die rekening van vorig jaar bij de verkiezingen wordt wel een andere keer voldaan.