De PvdA en de Jonge Socialisten trekken woensdag per trein het hele land door om met reizigers te praten over de Europese grondwet en over het referendum. Vanaf 8 uur ’s ochtends tot 7 uur ’s avonds zullen sociaal-democratische kamerleden, europarlementariërs en jongeren van stad naar stad gaan om folders uit te delen over de grondwet.

PvdA-kamerleden waren dinsdag ook al tijdens de avondspits op diverse plaatsen in Nederland om met reizigers te praten over de constitutie en om flyers uit te delen. Parlementariërs van de regeringspartijen CDA, VVD en D66 trokken vanmiddag door Utrecht. Het kabinet deed dinsdag ook nog een ultieme poging het tij te keren. Op acht scholen gingen bewindslieden in debat met jongeren. Minister Donner van Justitie bezocht het Haagse Mondriaancollege.

Premier Balkenende riep maandag tijdens het jaarcongres van werkgeversorganisatie VNO-NCW de bevolking opnieuw op tot een jastem. De Nederlandse belangen worden dan het beste gewaarborgd, aldus de minister-president. Hij benadrukte dat juist Nederland met zijn open economie baat heeft bij de grondwet.

D66-jongeren deelden vanmiddag 5000 blikjes energiedrank uit op het Plein in Den Haag. Met deze actie beoogden ze kiezers oproepen om toch vooral voor de grondwet te gaan stemmen. SP- en SGP-kamerleden, behorend tot het neekamp, bemanden dinsdag in de Tweede Kamer de telefoon om vragen van hun achterban over de grondwet te beantwoorden.

Of al deze inspanningen tot een hoge opkomst bij het referendum van woensdag leiden, valt te betwijfelen. De laatste peiling van Interview NSS in opdracht van het tv-programma NOVA liet maandagavond zien dat 45 procent van de kiezers zijn stem zal uitbrengen. De rest blijft thuis. De campagneactiviteiten van de voorstanders van de grondwet lijken zinloos. De tegenstanders hebben volgens Interview NSS een ruime voorsprong: 60 procent tegen, 40 procent voor. Opmerkelijk is dat de ondervraagden in overgrote meerderheid zeggen zich niets aan te trekken van het Franse referendum; het beïnvloedt opkomst en uitkomst niet.

Na het Franse ”non” is het volgens opiniepeiler Maurice de Hond wel minder zeker dat voorstanders hun stem zullen uitbrengen. „Als de Fransen ja hadden gestemd, had de opkomst in Nederland ook hoog, tussen 65 en 70 procent, kunnen uitvallen. Dan had het nog spannend kunnen worden. Dat lijkt nu strikt onmogelijk.” Hij schat dat het opkomstpercentage uitkomt op 48, hoewel het weer behoorlijk kan meespelen.

In de peilingen van TNS NIPO en De Hond loopt de neecampagne 16 tot 18 procent voor op het jakamp. In een peiling van TweeVandaag onder 17.000 mensen was het verschil maandag nog veel groter: maar liefst 40 procent (25 procent ja, 65 procent nee), met nog 10 procent onbeslist.

Het CDA liet maandag overigens weten dat het ook bij 55 procent nee het referendum overneemt. Eerder eisten de christen-democraten nog 60 procent tegenstemmers om van de eigen voorkeur -ja voor de grondwet- af te stappen. Wel houdt het CDA vast aan een ondergrens van 30 procent voor de opkomst bij het referendum.

Het Comité Grondwet Nee denkt dat een Nederlands nee doorslaggevend wordt voor het verdere lot van de grondwet, nu de Fransen als eersten tegen hebben gestemd. „Een duidelijke afwijzing van de Europese grondwet in twee kernlanden van de EU zou het einde van deze grondwet betekenen.”