Achterstand jakamp lijkt onoverbrugbaar
Een dag nadat de Franse bevolking een luid nee had laten horen over de Europese grondwet, lijkt ook in Nederland de achterstand voor het jakamp onoverbrugbaar geworden. In de peilingen van TNS NIPO en Maurice de Hond loopt de neecampagne 16 tot 18 procent voor op het jakamp. In een peiling van TweeVandaag was het verschil maandag nog veel groter, maar liefst 40 procent (65 procent ja, 25 procent nee), met nog 10 procent onbeslist.
Toch zette het jakamp maandag met de moed der wanhoop een laatste offensief in. Premier Balkenenede riep op het jaarcongres van VNO–NCW nog maar eens op om voor de grondwet te stemmen. Volgens Balkenende staat het kabinet bij de onderhandelingen over de meerjarenbegroting van de Unie binnenkort „een stuk sterker" als Nederland instemt met de grondwet. „Nee betekent dat ze over ons praten. Als wij voor stemmen praten wij mee!", aldus de premier.
Maar de peilingen kunnen Balkenende geen hoop meer geven. Vooral het resultaat van de peiling van televisieprogramma TweeVandaag onder 17.000 mensen was opmerkelijk. Van hen is 65 procent van plan tegen te gaan stemmen, slechts 25 procent is voor de grondwet en 10 procent weet het nog niet. Zeker 78 procent van het Twee–Vandaagpanel is van plan woensdag te stemmen.
In het debat dat Twee Vandaag organiseerde met de fractievoorzitters Verhagen (CDA), Bos (PvdA), Van Aartsen (VVD), Van As (LPF), Rouvoet (ChristenUnie) en SP–Kamerlid Van Bommel kwamen geen nieuwe argumenten meer op tafel. Van Aartsen veroorzaakte nog de meeste beroering en gejoel vanuit de zaal op de Erasmus Universiteit Rotterdam toen hij betoogde dat het „de communisten en de racist Le Pen" waren die het referendum in Frankrijk hebben gewonnen.
In de peiling van Maurice de Hond is het verschil minder groot dan bij TweeVandaag, maar nog altijd 18 procent. Na het Franse ’non’ is het volgens De Hond minder zeker dat voorstanders hun stem zullen uitbrengen. „Als de Fransen ’ja’ hadden gestemd, had de opkomst in Nederland ook hoog, tussen 65 en 70 procent, kunnen uitvallen. Dan had het nog spannend kunnen worden. Dat lijkt nu strikt onmogelijk". Hij schat dat het opkomstpercentage komt op 48.
Het CDA liet maandag overigens weten dat het ook bij 55 procent nee het referendum overneemt. Eerder eisten de christendemocraten nog 60 procent tegenstemmers om van de eigen voorkeur – ja voor de grondwet – af te stappen.
Het kabinet doet dinsdag, de laatste dag voor het referendum, nog een ultieme poging het tij te keren. Op acht instellingen voor middelbaar of hoger beroepsonderwijs gaan bewindslieden in debat met jongeren.