„De crisis in de wereldwijde luchtvaartsector houdt aan”, zei Giovanni Bisignani, directeur- generaal van de internationale organisatie voor de luchtvaart IATA, vanochtend tijdens de jaarvergadering in Tokio.

Werd de branche eerder getroffen door de terroristische aanslagen in de Verenigde Staten, de oorlog in Irak en de uitbraak van de dodelijke longziekte SARS, nu is dure brandstof de boosdoener. De gezamenlijke luchtvaartmaatschappijen zijn dit jaar naar verwachting 83 miljard dollar kwijt aan kerosine, zo’n 39 miljard dollar meer dan in 2003. „De buitengewone prijs van brandstof vernietigt onze winstgevendheid”, aldus Bisignani, „snelle actie is gewenst.”

De enorme verliezen in de luchtvaart komen vooral uit de Verenigde Staten. Luchtvaartmaatschappijen in dat land hebben het afgelopen jaar met een verlies van 9 miljard dollar afgesloten, terwijl Europese vervoerders juist winstgevend waren. Volgens topman Jean-Cyril Spinetta van Air France-KLM hebben Amerikaanse maatschappijen veel meer last van concurrentie van prijsvechters, omdat ze vooral aan binnenlands vervoer doen.

Ondanks de onheilspellende woorden van Bisignani bleef KLM-topman Leo van Wijk optimistisch. „De sector komt slanker en sterker dan ooit uit de crisis”, liet hij op de jaarvergadering weten. Hij wees erop dat luchtvaartmaatschappijen verder in de kosten moeten snijden. Bovendien haalde hij uit naar Frankrijk en Duitsland, die met een extra belasting op kerosine geld willen opbrengen voor ontwikkelingshulp. „Dit is een belachelijk plan.”

Luchtvaartmaatschappijen doen volgens Van Wijk al genoeg om economische ontwikkeling in arme landen te stimuleren, omdat ze toerisme mogelijk maken. Zijn kritiek werd gedeeld door Bisignani. Belasting op kerosine is „de domste manier om ontwikkelingslanden te helpen.” De overheden moeten volgens hem ophouden de luchtvaart als een „melkkoe” te zien.

De IATA heeft zich voorgenomen dit jaar 700 miljoen dollar aan brandstofkosten voor luchtvaartmaatschappijen te besparen. Vooral een betere indeling van het luchtruim moet daaraan bijdragen. Door efficiëntere routes te vliegen, kunnen vliegtuigen veel brandstof besparen. In Europa alleen al heeft de IATA meer dan 200 voorstellen gedaan om vliegroutes te verleggen.

Een andere kostenbesparing wordt bereikt met het afschaffen van de papieren tickets, die eind 2007 helemaal moeten zijn verdwenen. Nu print de IATA nog meer dan 330 miljoen papieren tickets per jaar, een behoorlijke kostenpost voor de luchtvaartmaatschappijen. Inmiddels is 29 procent van alle wereldwijd verkochte vervoerbewijzen elektronisch, tegenover 19 procent in juni vorig jaar. Elk elektronisch ticket betekent een besparing van 9 dollar per passagier voor de maatschappijen.