De uitslag wordt gezien als afstraffing voor de bondsregering in Berlijn, waar Schröder al bijna zeven jaar met de Groenen regeert. De besturen van de grootste politieke partijen in Duitsland zouden maandagmorgen bijeen komen voor politiek spoedberaad.

Een teleurgestelde Schröder verklaarde zondagavond dat hij zo snel mogelijk nieuwe landelijke verkiezingen wil, wellicht in de herfst, een jaar voor de geplande stembusronde. Daarmee hoopt hij de „duidelijke steun” te krijgen die hij zegt nodig te hebben voor zijn hervormingsplannen.

Ook het volk wil eerder naar de stembus. Een ruime meerderheid van de Duitsers (67 procent) vindt dat er vervroegde verkiezingen moeten komen. Dat berichtte de zender ARD maandagmorgen op grond van een peiling.

De SPD behaalde in Noord-Rijnland-Westfalen met 37,1 procent het slechtste resultaat in ruim vijftig jaar. Door de achteruitgang van bijna 6 procent verloor de partij haar dominerende positie in de aan Nederland grenzende deelstaat (18 miljoen inwoners). De partij moet nu naar de oppositiebanken in het parlement in Düsseldorf. De oppositie van christen-democraten (CDU) en liberalen (FDP) bereikte een meerderheid van ruim 50 procent. De CDU onder leiding van gedoodverfd premier Jürgen Rüttgers boekte een forse winst van bijna 8 procent en steeg naar 44,8 procent. De deelstaat was de laatste waar een rood-groene coalitie regeerde.

Met de regionale verkiezingen lijken de kiezers hun ongenoegen uit te spreken over de hervormingskoers van de regering. Duitsland ziet zich geconfronteerd met een record van 5 miljoen werklozen, maar de manier waarop Schröder de problemen wil aanpakken, stuit op verzet.

De CDU zal partijleider Angela Merkel voordragen als kandidaat bij vervroegde verkiezingen. Dat zei Roland Koch, namens de CDU premier in de deelstaat Hessen, vandaag. Merkel zou overigens niet de voorkeur hebben van de Duitse bevolking. Ongeveer 32 procent wil dat de minister-president van de deelstaat Nedersaksen, Chistian Wulff, de strijd aangaat met de Duitse regeringsleider. Onder de CDU-kiezers is dat percentage zelfs 34. Merkel krijgt de steun van respectievelijk 28 en 32 procent.

Politieke waarnemers bestempelden de noodgreep van Schröder als „zelfmoord.” De partij van de regeringsleider staat in landelijke opiniepeilingen op zwaar verlies. Overigens zijn vervroegde parlementsverkiezingen in Duitsland alleen mogelijk als de coalitie, nu bestaande uit SPD en de Groenen, haar meerderheid kwijtraakt. Dat is evenwel nu niet het geval. Een vervroegde stembusgang kan wel worden „afgedwongen” als Schröder in het parlement de vertrouwensvraag stelt en vervolgens onvoldoende steun krijgt. In dat geval kan de bondspresident verkiezingen uitschrijven. Dat gebeurde tot dusver slechts eenmaal in de bondsrepubliek, in 1982.