Buitenlandse delegatie op inspectie in Andijan
Een groep buitenlandse diplomaten en journalisten is woensdag in de Oost-Oezbeekse stad Andijan aangekomen om er persoonlijk poolshoogte te nemen.
Groot-Brittannië en later ook andere landen hadden er bij de Oezbeekse regering op aangedrongen buitenlandse diplomaten, journalisten en hulpverleners toe te laten om de situatie in ogenschouw te nemen. Volgens de Oezbeekse oppositie zijn bij het neerslaan van demonstraties door de ordetroepen in Andijan meer dan 500 mensen om het leven gekomen. De regering zegt dat er 169 doden zijn gevallen.
Bij de bestrijding van de onrust in het oosten van het land hebben de ordetroepen de afgelopen week ten minste 745 mensen gedood, zei Nigara Chidojatova, de leidster van de oppositionele Vrije Boerenpartij, dinsdag. Volgens de gegevens die de partij heeft verzameld, zijn in Andijan 542 mensen omgekomen en in Pachtabad, eveneens in de Ferganavallei, nog eens 203. In Pachtabad waren bijna alle slachtoffers vrouwen en kinderen die probeerden het nabijgelegen Kirgizië te bereiken, aldus Chidojatova. De telling gaat door en het dodental zal nog stijgen, zei ze. Ze voorspelde dat de onrust snel zal overslaan naar andere steden in de Ferganavallei.
Volgens de oppositie gaf president Islam Karimov het bevel om op demonstranten te schieten. „Soldaten zwierven over straat en schoten op onschuldige burgers”, aldus Chidojatova. „Veel slachtoffers werden in het achterhoofd geschoten.”
Een lid van de plaatselijke mensenrechtenorganisatie Ezgoelik, Abdoegapoer Dadabojev, bevestigde dit. Hij zei dat veel van de zeker 200 slachtoffers die hij dinsdag telde in het lijkenhuis van Andijan, van achteren zijn neergeschoten. Ook in een ziekenhuis en een kliniek liggen volgens hem nog slachtoffers.
De Oezbeekse procureur-generaal Rasjid Kadyrov stelde dinsdag het dodental echter op ’slechts’ 169, onder wie 32 Oezbeekse militairen. De soldaten hebben volgens hem alleen op terroristen geschoten. Terroristen hebben „enkele gijzelaars en onschuldige burgers” gedood die bezig waren de stad te verlaten. Er zouden vijftig buitenlandse terroristen zijn gedood of gearresteerd, onder wie twee Kirgiezen. De wapens voor de aanval zouden van buiten Oezbekistan afkomstig zijn. Verder zijn er volgens Kadyrov nog 81 andere personen opgepakt die worden verdacht van opruiing, onder wie vijf Kirgiezen.
President Karimov zei eerder dat de terroristen in Andijan waren geïnspireerd door massale protesten in Kirgizië afgelopen maart, die leidden tot de val van de impopulaire Kirgizische regering. De president probeerde de verantwoordelijkheid voor de rellen in de schoenen te schuiven van islamitische extremisten die contacten onderhouden met verwanten in Afghanistan en Kirgizië.
Hij bekritiseerde buitenlandse journalisten die eenzijdig en onjuist over de gebeurtenissen in Andijan zouden hebben bericht. Officiële restricties ten aanzien van de toegang van journalisten tot het gebied waren naar zijn zeggen ingegeven door veiligheidsoverwegingen.